Соттарда цифрлық дәлелдемелерді пайдалану Қазақстанда заңдастырылады

Сурет: Depositphotos

13 Қараша, 202518:36

«Казинформ»

Мәжіліс цифрлық кодекстің жобасын бірінші оқылымда ілеспе түзетулермен мақұлдады, деп хабарлайды kazinform агенттігінің тілшісі.

Жаңа кодексті депутаттар Президенттің 2025 жылғы жолдауындағы тапсырмасына сәйкес Қазақстанның цифрлық мемлекет ретінде жұмыс істеуі үшін құқықтық негіз құру мақсатында әзірледі.

Депутат Екатерина Смышляеваның айтуынша, кодекс цифрлық ортаның құқықтық объективтілігі мен субъективтілігін бекітеді. Нысандарға сандық деректер, платформалар, ресурстар, жүйелер және инфрақұрылым, соның ішінде деректер орталықтары кіреді.

Жаңа санат енгізілуде-таратылған цифрлық объект. Мұндай жүйелер үшін цифрлық кондоминиумның ерекше режимі көзделеді — консенсус немесе смарт-келісімшарт негізінде бөлінген цифрлық мүлікті бірлесіп иелену және басқару.

Сондай — ақ, цифрлық объектілердің тізілімі қалыптастырылады, ол отандық шешімдердің басымдығымен және шетелдік жүйелер үшін оқшаулау талаптарымен сенімді цифрлық объектілердің көп деңгейлі ұлттық тізіліміне айналады.

Кодекстің негізгі бөлімі цифрлық ортада бар материалдық емес объектілердің түрі ретінде цифрлық құқықтар ұғымын айналымға енгізеді. Олардың екі түрі ерекшеленеді:

- айналымдағы цифрлық құқықтар-цифрлық қаржы активтері және тауарлық цифрлық активтер.
- қол жетімділікті, пайдалануды және басқа да материалдық емес мүмкіндіктерді ұсынатын утилитарлық цифрлық құқықтар.

Цифрлық деректер айналымының құқықтық режимі енгізіледі. Жазбалар түріндегі цифрлық деректер алғаш рет құқық объектісі ретінде танылады. Бұл дегеніміз, деректер экономикалық құндылыққа ие болады және азаматтық айналымға қатыса алады.

Кодекс цифрлық ортадағы адамның негізгі құқықтарын қамтиды-ұмыту, ақпаратқа қол жеткізу, цифрлық сәйкестікті қорғау және құпиялылық құқығы.

Көп факторлы және биометриялық аутентификация мен сәйкестендірудің құқықтық режимі күшейтіледі.

Электрондық цифрлық қолтаңба қолтаңбаның жалғыз білікті нысаны ретінде сақталады.

Цифрлық растау санаты енгізіледі — жоғары заңды маңызы жоқ іс-әрекеттерге қолданылатын ерік білдірудің жеңілдетілген түрі.

Қауіпсіздік бөлімі киберқауіпсіздік саласындағы бірыңғай терминология мен тәсілдерді енгізеді. "Ақпараттандыру туралы" заң "киберқауіпсіздік туралы" заңға айналады.

Алғаш рет иеліктен шығаруға жатпайтын және елдің цифрлық егемендігінің негізін құрайтын ұлттық цифрлық объектілер ұғымы бекітілді.

Сондай — ақ, Кодексте цифрлық делдалдарды реттеудің негізгі тәсілдері көрсетілген-оларға еңбек платформалары, маркетплейстер, қызмет агрегаторлары және әкімшілік цифрлық қызметтер жатады.

Цифрлық дәлелдемелер ұғымы алғаш рет енгізіліп отыр, бұл оларды азаматтық құқықтық қатынастар мен сот процестерінде пайдалану мүмкіндігін ашады.

Жеке нормалар Заттар интернетіне, цифрлық егіздерге және деректер алмасу платформаларына — болашақ деректер экономикасының негізін құрайтын бағыттарға арналған.

Тақырып бойынша сілтемелер13 ҚарашаҚазақстанда қылмыстық кірістерді жылыстатуға қарсы күрес шаралары бекітілді