Плиталар таусылып жатыр: Қарағандының ескі үйлері неге оларды құтқарып үлгергеннен тезірек қирап жатыр

Сурет: Seanzwiki, ru.wikipedia.org

17 Қараша, 202512:17

Қарағанды тұрғын үй қорының тозуы қалаға қарағанда тезірек дамитын өңірлердің қатарына кіреді. Қазыбек би ауданындағы Дүйсембеков көшесінде болған соңғы оқиға көрсеткіш болды. Тоғыз қабатты үйдің төбесінен темірбетон плитасы жарылып, бекітілген ательенің төбесін сындырды. Ешкім бақытты кездейсоқтықтан зардап шеккен жоқ, бірақ эпизодтың өзі аймақта бұрыннан созылмалы болып келе жатқан мәселені ашты: үйлер жөндеуге қарағанда тезірек қартаяды және қызмет көрсету жүйелері дұрыс жұмыс істемейді, деп хабарлайды Toppress.kz.

Облыс бірнеше жылдан бері ескірген тұрғын үй көлемі бойынша ең жоғары көрсеткіштердің бірін ұстап келеді. Деректер бойынша Krisha.kz. аймақта ескі қор ретінде белгіленген 57 787 нысан тіркелген. Ғимараттардың 60 пайызға жуығы 1970 жылға дейін тұрғызылған, яғни үйлердің көпшілігі ұзақ уақыт бойы өзінің Нормативтік қызмет ету мерзімінен асып кеткен. Ұлттық статистика бюросының деректері жалпы көріністі бейнелейді: Қарағанды облысында 33 422 мың шаршы метр аумақты алып жатқан 17 307 көппәтерлі үй бар. Бұл үздіксіз жаңартуды қажет ететін массив, бірақ жөндеу жұмыстарының нақты көлемі мәселенің ауқымымен салыстыруға келмейді.

Жарияланған бюджет туралы құжатқа сәйкес, 2025 жылға арналған қаржыландыру коммуналдық тұрғын үй қорын жобалауға, салуға және реконструкциялауға 5,2 миллиард теңгені және инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымға 1,7 миллиард теңгені қамтиды. Бұл сандар қажеттілік пен бюджет мүмкіндіктері арасындағы алшақтықты көрсетеді. Сарапшының айтуынша, бір стандартты панельді үйді күрделі жөндеу құны 30-дан 60 миллион теңгеге дейін болуы мүмкін. Біз тозудың әртүрлі кезеңдеріндегі мыңдаған ғимараттар туралы айтып отырмыз. Сонымен қатар, шығындар жыл сайын өсіп келеді: тозған шатырлар ағып кетеді, су панельдер арасындағы тігістерге түседі, бетон бұзылады, плиталар жүк көтергіштігін жоғалтады, бұл Дүйсембеков үйінде болған жағдай.

Қазақстандағы ось пен ПИК үшін қосымшаны әзірлеуші Виталий Пустовойтенко күрделі жөндеу жүйесі ақша тапшылығына байланысты ғана тиімсіз болып қалатынын атап өтті. Ең маңызды мәселе-меншік иелерінің қатысуының болмауы. Шатырлар, жертөлелер, қасбеттер, құбырлар және энергетикалық жүйелер-бұл пәтер иелеріне жүктелген жалпы үй меншігі.

"Тұрғындар өз есебінен жөндеу керек екенін түсінбейді. Барлық пәтер иелері шатырды, жертөлелерді, қасбеттерді және құбырларды ұстауы керек. Әрқайсысынан 500 мың немесе миллионнан бірден жинау мүмкін емес-мақсатты жинауды ешкім жинамайды", - дейді сарапшы.

Оның айтуынша, мемлекет шартты "несие" түрінде ақша бөлсе де, жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатса да, проблемалар келесі кезеңде-жобаны басқарудан басталады.

"Нарықта сметаны көтеруге немесе жұмыстарды ресми түрде орындауға дайын көптеген компаниялар бар. Үй комиссиясы мен бақылаудың болмауы актілерге қол қоюға әкеледі, ал сапаны ешкім тексермейді. Бір жылдан кейін тұрғындар тағы да шағымданады: мердігер "таңылды", жөндеу нашар орындалды, проблемалар қалды. Осылайша цикл қайталанады, қаржыландырудың жетіспеушілігінен және жауапкершілікті алғысы келмеуінен бастап ресми жөндеу мен жаңа талаптарға дейін", – деп атап өтті Виталий Пустовойтенко.

Жақында құлаған пештің тарихы үйді басқарудың қолданыстағы жүйесі жұмыс істемейтінін тағы бір еске салды. Қарағандыға бақылаудың жаңа тетіктері, тәжірибелі басқарушы компаниялар, қаржыландырудың ашық схемалары, жұмыс істейтін жинақтаушы қорлар, нарықтық жағдайларға сәйкес келетін тарифтер және меншік иелерінің толыққанды қатысуы қажет. Бұл жоқ болса да, үйлер қартаюды жалғастырады және қала Апаттық Қор қалыпты жағдайға айналатын жағдайға біртіндеп жақындап келеді. Кешіктіру бағасы жыл сайын теңгемен де, шатырдың астында өмір сүруге мәжбүр болған адамдар үшін қауіп-қатермен де артып келеді.