Оқиғалар лентасы

Кеше

25 қараша

24 қараша

Сауалнама

Қарағандыда жол жөндеу сапасына ризасыз ба?

46% Иә. Олар өте жақсы жасайды;(295)
7% Мен сапаға ризамын,бірақ тұрақты кептелістер кедергі келтіреді;(44)
42% Жоқ. Олардың не жаман екенін бірден көруге болады-олар екі жылдан кейін ауысады;(272)
5% Қанша жасасаңыз да, мағынасы болмайды. Тек желге ақша.(33)

Қазақстан,

Қазақстанда 30 жылда 15 млн-ға жуық паспорт шығарылды

Коллаж: Canva

3 Қараша, 202411:02

«Казинформ»

Қазақстанда паспорттардың үш түрі бар: жалпыазаматтық, қызметтік және дипломатиялық. Заңнама шеңберінде паспорттың әрбір түрі үшін өз юрисдикциялары мен мүмкіндіктері көзделген. Сондай-ақ, түстерде және олардағы мәліметтерде айырмашылықтар бар. Қазақстандықтар шетелге шығу үшін төлқұжаттың бірінші түрін пайдаланады, қалған екеуі іссапарларға қажет. Паспорттарды алу және пайдалану тәртібі туралы-Kazinform агенттігінің корреспондентінің материалында.

ҚР паспортын алғандар саны артты

Соңғы жылдары қазақстандықтардың көбі паспорт ресімдеуде. Өткен жылы төлқұжат пен жеке куәлік алушылардың қатарында мемлекеттік қызметшілер көп болды. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының мәліметінше, 2023 жылы 2,6 миллионнан астам төлқұжат пен жеке куәлік берілген. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 300 мыңға артық. Ішкі істер министрлігі елде 5 974 698 жарамды төлқұжат бар екенін хабарлады. Яғни, халықтың төрттен бірінде төлқұжат бар. 1994 жылдан бастап 30 жыл ішінде ҚР ІІМ жүйесінде 14 962 584 паспорт шығарылды. 692 467 паспортта азаматтардың ұлты көрсетілмеген.

Қазақстандықтардың көпшілігі саяхаттар мен сапарлар кезінде көк түсті паспорттарды пайдаланады. Бұл азаматтығын растайтын және шетелге шығуға мүмкіндік беретін құжат. Қазақ және ағылшын тілдерінде жазулары бар көк түсті Паспорт. Орталықта Алтын бедермен Қазақстанның елтаңбасы бейнеленген. Паспортта қажетті негізгі мәліметтер көрсетілген, ол шекарадан өту кезінде кеңінен қолданылады. Паспорт қазақстандықтарға жасына қарамастан, олардың қалауы бойынша беріледі. Паспорттың қолданылу мерзімі-10 жыл.

Тақырып бойынша сілтемелер3 ҚарашаҚазақстан 2025 жылы автомобильдерді Ауғанстанға экспорттай бастайды

Төлқұжат алу тәртібі және сипаттамалары

Төлқұжат алу үшін арнайы баж төлеп, белгілі бір кезеңді күту керек. Мысалы, биылдан бастап 24 беттік паспортты дайындағаны үшін мемлекеттік баж 4 АЕК (14 768 теңге) құрайды. Ересектер 36 беттік төлқұжат үшін 8 АЕК (27 600 теңге), 48 беттік төлқұжат үшін-12 АЕК (44 304 теңге) төлейді. Бұл ретте арнайы әлеуметтік топтарға жататын азаматтардан ақы алынбайды.

ҚР Сыртқы істер министрлігінде түсіндірілгендей, паспорттың техникалық сипаттамалары белгіленген. Мысалы, төлқұжаттың өлшемі 88×125 мм, бұрыштары дөңгеленген мұқаба, кем дегенде 18 беттен тұрады. Мұқабада чип бар, яғни иесі туралы Электрондық ақпаратты қамтитын чип. Өздеріңіз білетіндей, кейде халық арасында бұл "чип азаматтарды бақылау үшін қолданылады"деген қате пікір бар. Ресми түрде чипте тек графикалық және мәтіндік ақпарат сақталады, байланыс үшін интерфейс жоқ. Яғни, ешқандай бақылау болуы мүмкін емес.

Мемлекеттік бажды төлеп, өтініш бергеннен кейін белгілі бір мерзім күту керек. Әдетте төлқұжат өтініш берілген күннен бастап 15 күн ішінде жасалады. Бірақ қазақстандықтар жеке баж салып, 1-2 күн ішінде төлқұжат ала алады. Ол үшін арнайы Санаттар қарастырылған және құжаттың дайын болу мерзімі белгіленген.

Ішкі істер министрлігінің ақпараты бойынша, Астана, Алматы, Ақтөбе, Шымкент қалаларында шұғылдықтың 1-санаты бойынша паспорт 1 жұмыс күні ішінде ресімделеді, 2-санат бойынша шұғылдық 2 жұмыс күні болып белгіленді. Облыс орталықтарында жеделдіктің бірінші санаты-3 жұмыс күні, 2-ші санаттың жеделдігі-5 жұмыс күні, облыстардың аудандары мен қалаларында жеделдіктің 3-ші санаты — паспорт 7 жұмыс күні ішінде дайын болады.

Қазақстанның төлқұжаты көгілдір екені белгілі. Бір қызығы, мұндай шешім кездейсоқ қабылданған жоқ, ол халықаралық норма және идеологиялық символ болып саналады. Әлем елдерінде халықаралық төлқұжаттар төрт түспен шектеледі: көк, қызыл, жасыл және қара. 1920 жылы Ұлттар Лигасының конференциясында Халықаралық паспорттың стандартталған түрі туралы келісім қабылданды. Шамамен 100 жыл өтті, бірақ мемлекеттер жалпы шешімді қолдайды. Кейбір елдер Мемлекеттік Тудың түстерінің бірін, ал басқалары діни-саяси жағдайдың символдық түсін таңдайды. Жалпы, көк түс мемлекеттік рәміздерде — жалаулар мен елтаңбаларда кеңінен қолданылады. Қазақстан да ел туының түсіне ұқсас төлқұжат үшін көк (көк) түсті таңдап, дәйекті шешім қабылдады деп айтуға болады.

Саяхатшылар бейбітшілік пен тыныштықтың символына айналған төлқұжаттың көгілдір түсі шетелдіктердің қызығушылығын тудырады дейді. Тәжірибелі саяхатшы Таймас Абылайхан өзінің әрбір сапарында төлқұжаттың түсі туралы жағымды пікірлерді жиі еститінін айтты.

"Мен әлемнің түкпір-түкпіріне саяхаттаймын. Шалғай мемлекеттердің тұрғындары Қазақстанды жақсы білмейтіні құпия емес. Менің төлқұжатымды көріп, Қазақстан туралы көп сұрайды. Жақында шетелге сапарлар біздің азаматтарымыз үшін әдеттегідей болған кезде, біздің еліміз бен төлқұжатымыз танымал бола бастады", - деді Таймас Абылайхан.

Дипломатиялық және қызметтік паспорттардың айырмашылығы неде?

Мемлекеттік қызметшілердің сапар жүйесі азаматтық сектордан ерекшеленеді. Олар үшін визалық және көші-қон саясатында көптеген айырмашылықтар бар.

Қызметтік төлқұжат қара түсті. Мұнда да жазулар екі тілде жазылған. Құжат ұлттық компаниялардың қызметкерлері мен мемлекеттік қызметшілердің сапарлары кезінде беріледі. Паспорттың қолданылу мерзімі-5 жыл.

Дипломатиялық төлқұжат қою жасыл түсті. Ол әдетте ҚР СІМ Дипломатиялық қызметкерлеріне және жоғары дәрежелі мемлекеттік шенеуніктерге арналған.

дипломатический паспорт — Сурет: law.gov.kz

Мұндай паспорттардың иелері үшін шекарадан өтудің басқа тәртібі және шет мемлекеттерде болу мерзімдері белгіленген, сондай-ақ олар үшін Вена Конвенциясы шеңберінде қол сұғылмаушылық құқығы мен артықшылықтар көзделген. Мысалы, қазақстандықтарға виза талап етілетін Венгрия, Египет, Израиль, Испания, Куба, Мексика, Венесуэла, Бельгия, Болгария сияқты елдерге дипломатиялық және қызметтік паспорты бар азаматтар визасыз жүре алады.

Өткен жылдың желтоқсан айында дипломатиялық және қызметтік паспорттардың үлгілеріне өзгеріс енгізілді. Құжатта екі паспортқа да талаптар бекітілген, ережелер нақтыланған.

Олар қорғаныс қасиеттеріне ие: интаглио басып шығару; рельефті басып шығару әдісімен орындалған баспа нөмірлеу; ультракүлгін қорғаныс; жасырын сурет; ҚР Мемлекеттік Туы түріндегі кездейсоқ бөлінген элементтері бар, флуоресцентті көк және сары түсті қағаз; флуоресцентті жіп; сериялы лазерлік перфорация және паспорт нөмірі; жергілікті су белгісі; қорғаныш графикалық элементтер; көшіруге қарсы элементтері; ирис басып шығару; қорғаныс элементі - "сөну" әсері; тангир торы; біріктіретін кескіндер; магниттік жіп; микро қаріптер мен микротекстер.

Бұл паспорттарда жазбалардың сақталуын арттыруға немесе паспортты және онда жасалған жазбаларды жалғандықтардан қорғауға арналған арнайы әзірленген элементтер қолданылады.

Айта кетейік, соңғы өзгеріске сәйкес, енді сыртқы істер министрлігі Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелеріне жүгінген кезде Қазақстан Республикасы азаматының паспорттарын ресімдейді, береді, ауыстырады, алып қояды және жояды.

Бұдан басқа, ведомствоның өкілеттігіне Қазақстан Республикасына өз еркімен қоныс аударуға ниет білдірген этникалық қазақтарды, қандастардың жесірлерін және олардың ортақ балаларын қандастарды қабылдаудың өңірлік квоталары шеңберінде кіру шарттары, оның ішінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге кіру шарттары, қабылдау шарттары мен әлеуметтік қолдау шаралары туралы хабардар ету енгізілді.

Бұған дейін халықаралық рейтингте қазақстандық паспорт әлемде 54-ші орында тұрғаны хабарланған болатын. Ал визасыз режим туралы келісімдер саны 80 елден асты.