Оқиғалар лентасы
- Қазақстанда дәрі-дәрмектің құны көрші елдерге қарағанда жоғары
- Тұман және жел: Қазақстандағы үш күнге арналған ауа райы болжамы
- Қазақстанда алғаш рет жүктіліктің оныншы аптасынан бастап Даун синдромына тест енгізілді
- 2025 жылғы қаңтарда демалыс күнін ауыстыру: қазақстандықтар өз нұсқаларын ұсынды
- "Сарыарқа" шабуылшысы Қазақстан чемпионатының 11-ші аптасының үздік ойыншысы атанды
- 2035 жылға қарай Қазақстан өзін отынмен толық қамтамасыз етеді — Энергетика министрлігі
- ІІМ: үш күн ішінде ұрланған 900-ден астам мал иелеріне қайтарылды
- Объектілерді террористік тұрғыдан осал стратегиялық объектілерге жатқызу критерийлері өзгертілді
- Тоқаевқа ҰҰА мен қарудың жаңа үлгілерінің Қазақстан армиясына келіп түскені туралы баяндалды
- Қазақстанда тұрғын үй саясатын реформалау бойынша қандай түзетулер болатыны белгілі болды
- Геннадий Головкин күтпеген жаңалықтарды хабарлады
- Бұл атом электр станциясы емес: МӨЗ құрылысының мерзімі депутаттарды ашуландырды
- Қанша қазақстандық аннуитет сатып алып ерте зейнетке шықты
- 31 Желтоқсанда пойызбен жүретіндер үшін билет бағасының төмендеуі белгілі болды
- Цифрландыру тіркеуді алып тастауы тиіс-Олжас Бектенов
- Уақытты аудару туралы сауалнама eGov mobile қосымшасынан жоғалып кетті
- Андрей Буялский "Сарыарқамен"шолу келісімшартына қол қойды
- Портал оқырмандары ekaraganda.kz 2024 жылдың ең жағымды жаңалықтарын таңдады
- Ресейліктер үшін Қазақстан азаматтығын бөліп-бөліп ресімдеу: ІІМ маңызды мәлімдеме жасады
- 2025 жылы 900 ден астам запастағы офицерлер әскери қызметке шақырылады
- Монополистер қазақстандықтарға жылыту үшін 768 млн теңгеден астам қаражат қайтарады
- Электронды білезіктер жиі қолданыла бастады — ҚР Жоғарғы Соты
- Ұрпақтан-ұрпаққа: корейлердің этномәдени бірлестігінің өкілдері қарағандылықтарға кимчи сыйлады
- Қарағанды облысында "ақбөкен" табиғатты қорғау акциясы басталады
- Қарағандыда Майқұдық саябағында бөлшектелген орталық саябақтан жарқыраған қолшатыр табылды
- Теміртауда домушник ұсталды
- ІІМ Қазақстанда адам саудасы фактілері бойынша статистиканы жариялады
- Қарағанды облысында интернет байланысын жақсарту үшін не істеп жатыр
- Қарағанды облысының ардагерлер кеңесінде жаңа басшы
- Қарағандыда осы қыста Майқұдық саябағында да желілік мұз айдыны болады
- Қарағанды облысында SARYARQA Jastary жастар форумы өтті
- Отын тапшылығы Қазақстанға қауіп төндіре ме, - деді Энергетика министрлігінің басшысы
- Қазақстанның қаржы жастығы қаншалықты сенімді?
- Құтқарушылар саусағында сақина тұрып қалған қызға көмектесті
- Қарағанды облысының аграршылары арзандатылған дизель отынын жеткізуге өтінім бере алады
- Неліктен Үкімет Қазақстанда алимент қорын құруға қарсы
- Қарағандылықтарды АИТВ және ЖИТС туралы көбірек білуге шақырады
- Қарағандыда жануарларды қорғау митингі өтті
- Бірінші орын және рекорд: Теміртау спортшылары пауэрлифтингтен әлем чемпионатын жеңіп алды
- Есірткі бизнесінде ұсталған тәртіп сақшылары өмір бойына бас бостандығынан айырылуы керек-AMANAT
- Шахтинск квартеті Қарағандыда жаңа көрме ұсынады
- Қарағандыда ондаған құс Қоректендіргіштер орнатылды
- Қазақстанда Қорғаныс министрлігінің кейбір бұйрықтары өзгертіледі
- Қазақстанның автожолдарында жаңа индекстер енгізілді
- Қарағанды облысында жыл басынан бері 197 отбасы "қандас" мәртебесіне ие болды
- Қарағанды облысында науқастардың қайтыс болуы-туыстары ұзаққа созылған тергеу туралы мәлімдеді
- Денсаулық сақтау министрлігі Mpox вирусын анықтау үшін отандық реагенттерді сатып алуға 900 мың теңгеден астам қаражат жұмсады
- Президенттік олимпиадада қарағандылықтар қола медальдар мен білім гранттарын алды
- Қарағанды облысы бойынша ҰҚКД пара беру кезінде адвокатты 4 млн теңгеге ұстады
- Қарағандылықтарды кәрізді дұрыс пайдалануға үйретуге тырысуда
- Теміртауда көлікке түскен жаяу жүргіншіге айыппұл салынды
- "Террикон алқабы" it-хабында қараша айындағы конференция қандай мәселелерге арналады
- Көптеген қорлар мен бақылау аз: Қазақстанда қайырымдылықпен не дұрыс емес
- Балалар кітапханасында Қарағанды туралы бейнесюжеттер байқауының қорытындысы шығарылды
- Қарағандыда Ева Натанованың жеке көрмесі жұмыс істейді
- Болашақ жұмысшы мамандықтары: Қарағандыда жастар слеті өтті "Enbek.Bolashaq.Damu»
- Қарағандыда халықаралық мысықтар көрмесі өтті. Фоторепортаж
- Түнгі сапарлардың күшін жою: дәрігерлер денсаулық сақтау министрлігіне бейне хабарлама жазды
- Жанып кеткен тамақтың салдарынан Теміртау тұрғынының пәтерінде өрт шықты
- Қарағанды облысында ауыл шаруашылығының үздік қызметкерлері марапатталды
- Серік Сәпиев Қарағанды облысының спорт басқармасын басқарады
- Бұлтты технологиялар бизнес пен стартаптардың өмірін қалай жеңілдетеді: Vk Cloud тәжірибесі
- ҚАЖД бастығы Қарағанды облысы мен Ұлытау тұрғындарымен онлайн кездесті
- Бүгін қандай мереке: 25 қараша
- Қазақстандағы өнімдердің бағасы "көтерілді"
- Қазақстанның судьялар корпусында қанша әйел жұмыс істейді
- Қазақстанда балықтың кейбір түрлерін әкетуге тыйым салынады
- Қазақстан ең қолжетімді мобильді интернеті бар топ-10 елдің қатарына енді
- Қазақстанның шағын және орта компанияларының 49% - женщины әйелдер басқарады
- Қазақстанда жаңа Су кодексінде шағын су объектілері мен мұздықтарды қорғау бойынша шаралар әзірленді
- Сандық көшпенділерге визаны қалай алуға болады
- Қазақстанда балық өсірушілер үшін субсидиялардың жаңа түрін енгізу ұсынылды
- Шетелде жұмысқа орналасу: Қазақстанда жеке жұмыспен қамту агенттіктерінің қызметі реттеледі
- Қазақстанда дәрі-дәрмек өндірісі күрт өсті
- Қазақстанда Еуропаға жаңа тікелей рейс іске қосылуы мүмкін
- Аэротаксилер Қазақстанда іске қосылғысы келеді
- Қазақстанда шетелдік жұмысшыларға квоталарды төмендетуге ниетті
- Сауалнама көрсеткендей, қазақстандықтардың 85% - ы темекі шегудің зиянын мойындайды
- Қазақстанда минералды тыңайтқыштар өндіретін жаңа кәсіпорындар пайда болады
- Тобет тұқымының генофондын қазақстандық ғалымдар зерттеп жатыр
- Қазақстандықтар автосалондарда машинаның қандай маркасын жиі сатып алады
- Қазақстандық авиадиспетчерлер жасанды интеллектті пайдалана отырып оқытылатын болады
- Қазақстанда малға 50 миллион тоннадан астам жем дайындалды
- Қазақстандықтар бір айда 164 мыңға жуық автокөлікті есепке қойды
- Қазақстан өңірлерінде құрма қанша тұрады
- Қазақстанның су көлігі 2024 жылы жолаушылар санын екі есеге арттырды
- Қазақстандағы алаяқтықтың жаңа түрі: БАӘ, Қытай және Грузиядан машиналар сатып алу
- Қазақстандықтар инвестициялық монеталарды сауда алаңдары арқылы сатып ала алады
- Қазақстанда музыканттарға авторлық аударымдарды цифрландыру ұсынылады
- Қазақстандағы қоймалардың тапшылығы: электрондық сауданың өрлеуі неде
- Мәселелер көбейіп келеді: машиналар қашан көтеріле бастайды?
- Қазақстанда төлем карталарының саны 80 млн бірлікке жетті
- Қазақстанда үш жасқа дейінгі машиналарды әкелу тәртібі өзгерді
- Жаңа жылға қалай қауіпсіз арықтауға болады
- Әлемдегі тұщы су қорының азаюы деп түсіндірді ғалымдар
- Қазақстан Орталық және Оңтүстік Азиядағы ең тұрақты ел мәртебесін растады
- Қазақстан туризм саласында беделді халықаралық сыйлыққа ие болды
- Арал теңізі Қазақстанда шынымен де суға тола ма?
- Қазақстандықтар тұтынушылық кредиттерді көбірек ала бастады
- Қазақстанда жаңа егіннің астығын тікелей сатып алу үшін қанша ақша қажет
- Қазақстандықтар "Болашақ" бағдарламасы бойынша бакалавр дәрежесін ала алады
- 2024 жыл жер тарихындағы ең ыстық жыл болуы мүмкін
- Қазақстанда Жеңіл өнеркәсіп қалай дамиды?
- Қазақстанда 26 млрд теңгеге салық кімге қосымша есептелді
- Әділет министрлігінің Заң шығару институтында түбегейлі өзгерістер қажет ― депутат
- Қазақстанда 2024 жылы қандай жаңа зауыттар мен фабрикалар іске қосылды
- Қазақстанда көтерме және бөлшек сауда көлемі өсті
- Қазақстанның қай қаласында ең арзан пәтерлер бар
Сауалнама
- Иә. Олар өте жақсы жасайды;(295)
- Мен сапаға ризамын,бірақ тұрақты кептелістер кедергі келтіреді;(44)
- Жоқ. Олардың не жаман екенін бірден көруге болады-олар екі жылдан кейін ауысады;(269)
- Қанша жасасаңыз да, мағынасы болмайды. Тек желге ақша.(33)
Ночные смены, штрафы и обман: как казахстанских детей эксплуатируют работодатели
Фото: pixabay.comПо официальным данным Минтруда, в Казахстане работают пять тысяч несовершеннолетних. При этом с начала года в стране не выявили ни одного факта незаконного использования детского труда. Между тем, только за последний год на популярном сервисе-рекрутменте число резюме подростков выросло более, чем вдвое. Среди самых популярных подработок – сфера общепита. Но именно здесь дети сталкиваются с огромным количеством нарушений своих прав – они перерабатывают, трудятся в ночные смены, а порой им и вовсе не доплачивают. Почему работодателю выгоден детский труд и как несовершеннолетним защитить свои права, узнавала корреспондент BaigeNews.kz.
16-летняя Малика один из трёх месяцев летних каникул отработала в отряде «Жасыл ел» в Астане. Привлекали школьников в будни на 2-3 часа в день, а заплатили по 65 тысяч тенге каждому. Иметь собственные карманные деньги, признаётся девушка, ей понравилось, поэтому она начала искать подработку. Одноклассники подсказали, что в одном из ресторанов на левом берегу столицы требуются официанты для обслуживания банкетов. Девушка связалась с администратором.
«Нас с подругой позвали в ресторан, там были ещё мальчики и девочки, все новенькие. Нам показали, как обслуживать гостей, как накладывать еду из общих блюд, как наливать напитки. Например, в какие бокалы и рюмки водку, виски, вино. Научили, как расставлять посуду, приборы, салфетки, с какой стороны подходить к гостям. Нам нужно было выходить через день и в субботу, нужно было одеться по форме. Это белая рубашка, чёрные брюки, волосы собрать в узел сеткой, а пряди невидимками. Обувь тоже должна была быть чёрной, но не кроссовки», – рассказала Малика.
По её словам, никаких договоров с подростками не заключают. За 12-часовую работу ресторан платит несовершеннолетним по 10 тысяч тенге. Команда официантов должна быть в зале за три часа до банкета. В их обязанности входит накрыть столы, расставить посуду, блюда. Как правило, обслуживать приходится свадьбы, юбилеи и другие семейные торжества. По завершению официанты убирают за гостями. Расходятся подростки зачастую в три часа ночи, администратор вызывает им такси до дома. Правила строгие, продолжает Малика, если ошибиться, на работу больше не пригласят.
«Если даже стоишь не так, или улыбнулся, когда с тобой разговаривает администратор, сразу отправляют домой. Нельзя садиться, когда в чём-то ошибаемся, мальчиков они хватают за руки, дёргают, ругают. Телефон сдаём сразу, как придём, и получаем у вахтёра только когда уходим домой. На возраст там никто не смотрит, есть и подростки 13 лет», – поделилась девушка.
Алина тоже попробовала подработать этим летом в сфере общепита. По рассказу 15-летней школьницы, заработать даже 10 тысяч крайне непросто.
«Не везде берут из-за возраста, приходится прибавлять себе 1-2 года. Даже если примут, не воспринимают всерьёз, якобы дети. Зачастую недолюбливают и обделяют. Другие подростки не общаются с новенькими, могут перекинуть свои дела, злятся из-за любой ошибки стажёров. Бывает, что недоплачивают нужную сумму или задерживают зарплату. Ругают за любые мелочи, забирают телефоны во время смены, которая длится больше 12 часов, и приходится всё это время ходить без связи, без возможности написать родителям о том, что всё хорошо. Максимум 10 тысяч тенге платили на банкетах», – говорит Алина.
Между тем, по закону работодатель обязан заключать трудовой договор. Это прописано в 31-й статье Трудового кодекса Казахстана. Привлекать, к примеру, 15-летних подростков можно лишь после получения ими основного среднего образования. 14-летним подрабатывать закон разрешает исключительно в свободное от учёбы время. Тем, кто младше этого возраста, официально трудоустроиться можно в цирк, театральные и концертные организации, а также в сферу кинематографии.
В целом порядок приёма на работу несовершеннолетних такой же, как и взрослых. Разница лишь в том, что договор за ребёнка подписывают родители или опекуны. В то же время детей запрещено привлекать на тяжёлую работу с вредными и опасными условиями труда. Нельзя принимать их и на должности, где имеется материальная отвественность. Не разрешается детям работать в сфере игорного бизнеса, в ночных развлекательных заведениях, в местах, где производят и реализуют алкоголь, табачные изделия. К тому же, для юных работников предусмотрены временные ограничения и особый режим труда. Как пояснили в профильном ведомстве, для студентов и старшеклассников устанавливается сокращённая продолжительность недели.
«От 14 до 16 лет – не более 24 часов в неделю, от 16 до 18 лет – не более 36 часов в неделю. Кроме того, не достигшие 18-летнего возраста не допускаются к работе в ночное время, к сверхурочной работе, работам, выполняемым вахтовым методом», – разъяснили в министерстве труда и социальной защиты населения.
За нарушение этих требований в Казахстане предусмотрена уголовная отвественность. Как поясняет юрист Муслим Хасенов, за привлечение несовершеннолетнего к запрещённым видам работ предусмотрен штраф в размере до 2000 МРП и вплоть до лишения свободы. По его данным, за последние годы в стране было зарегистрировано всего пять уголовных правонарушений по этой статье.
«Это говорит о крайне низких показателях работы правоохранительных органов в этом направлении. Работодатель обязан заключать трудовой договор с любым работником, включая несовершеннолетних. На практике бывают ситуации, когда договор не заключается. Недобросовестные работодатели работают "в чёрную" и не оформляют ни договор ГПХ, ни трудовой договор. На эти случаи статья 33-я Трудового кодекса отвечает так: в случае отсутствия трудового договора трудовые отношения считаются возникшими с того дня, когда работник фактически приступил к работе. То есть работник всё-таки может себя защитить в данной ситуации и взыскать хотя бы минимальную зарплату за весь период работы при двух условиях: если удастся доказать наличие трудовых отношений и подтвердить дату, когда он приступил к работе», – объясняет Муслим Хасенов.
При этом доказательством труда несовершеннолетних может стать оформленный пропуск, журнал регистрации, сведения о перечислении денег на карту и даже скриншоты с перепиской сторон.
В то же время латентность таких нарушений обусловлена и тем, что несовершеннолетние боятся потерять работу, считает глава общественного фонда по поддержке детей и женщин Нина Балабаева. По её словам, именно этот фактор и есть причина не только отсутствия нарушений в сфере детского труда, но и неполной статистики занятости школьников. Как правило, детский труд работодателю обходится дешевле, чем труд взрослого. Дети принимаются на работу неофициально за меньшую зарплату.
«В силу возраста детей обманывают, не доплачивают. Пока родитель или ребёнок не заявит о несоблюдении каких-то трудовых норм работодателем, об этом общество не знает, поэтому мы наблюдаем латентность таких правонарушений. В Алматы и пригороде мегаполиса особенно опасно работать детям. Не факт, что в фермерских хозяйствах не используется детский труд. А это солнце, химикаты для удобрений. Что нужно делать? Нужно создавать возможности для трудоустройства детей не только в летнее время, но и в учебное время, если это не отрывает их от занятий», – считает общественница.
Она предлагает предусмотреть возможности для работы на неполную занятость и сформировать список профессий, которые не навредят детскому организму.
«В летнее время дети могут быть трудоустроены на краткосрочный режим рабочего дня и в безопасные организации. Но это информация обычно недоступна тем родителям, которые хотели бы трудоустроить детей, поэтому нужно активно рекламировать эту услугу нашим управлениям занятости на информационных ресурсах, передать в школы и, может быть, расширять даже возможности участия детей, увеличивать квоты на привлечение несовершеннолетних летом», – уверена Нина Балабаева.
По её словам, несовершеннолетние не только работают ночами, их штрафуют за любую оплошность. Зачастую они не получают даже изначально оговорённую зарплату. А доказать нарушения прав в этом случае просто невозможно.
Штрафы в трудовых отношениях в целом незаконны, напоминает юрист Муслим Хасенов. В Трудовом кодексе предусмотрено два вида ответственности: дисциплинарная и материальная. В первом случае это может быть замечание, выговор, строгий выговор и увольнение. Материальная ответственность наступает за ущерб, причинённый работодателю. Его обязан возместить работник. Применение же штрафа как взыскания – незаконно.
«Штрафы как форма ответственности работника Трудовым кодексом не предусмотрены. Всё, что ухудшает положение работников, признаётся недействительными и не подлежат применению. В трудовую инспекцию могут обратиться все работники, даже у которых нет письменного трудового договора. В таких случаях инспекция обязана назначить внеплановую проверку и выяснить все обстоятельства. У работника должны быть доказательства того, что он работал – это может быть переписка или акты выполненных работ, которые работник подписывал», – объясняет юрист.
О любых нарушениях юные казахстанцы могут рассказать, позвонив по телефону доверия или в тот же комитет по охране прав детей. Между тем, за семь месяцев этого года трудовые инспекторы страны не выявили ни одного факта незаконного использования детского труда.
«В 2022 году инспекторами труда было выявлено четыре факта, а в 2023 году один факт, по которым работодатели привлечены к административной ответственности. В основном нарушения связаны с незаключением трудового договора», – сообщили в Минтруда.
В свою очередь, в МВД приводят еще более позитивные данные. За последние годы полицейские не зарегистрировали ни одного факта, связанного с трудовой эксплуатацией несовершеннолетних
В то же время правоохранители не скрывают, что есть факты сексуального рабства несовершеннолетних.
«В период с 2021-го по 2023 год зарегистрировано 13 преступлений, связанных с сексуальной эксплуатацией несовершеннолетних и их вовлечением в занятие проституцией. К различным срокам наказания (до 10 лет лишения свободы) осуждены 12 лиц. В текущем году по аналогичным фактам начато 10 досудебных расследований, по которым к уголовной ответственности привлечены два лица на срок от 3 до 6 лет лишения свободы, остальные дела на стадии расследования», – сообщили в МВД.
А в комитете по охране прав детей отчитались об информационно-разъяснительной работе с родителями и несовершеннолетними казахстанцами. В стране периодически даже объявляют целые информкампании «12 дней борьбы против эксплуатации детского труда».