Оқиғалар лентасы
- -15°С дейін және боран: Қазақстан арктикалық суықты күтуде
- Халықаралық автотасымалдау ережелері Қазақстанда оңайлатқысы келеді
- Қазақстанда су қоймаларының батиметриялық және топографиялық түсірілімдері аяқталды
- Қазақстандықтар МӘМС бойынша жеке клиникаларда қызмет ала алады-қорды түсіндіру
- Қазақстанда шағын несие алу қиынға соғады және қауіпті
- Қазақстанда 40-тан астам жалған диплом анықталды-ҚР Ғылым министрлігі
- Балаларға арналған тегін брекеттер туралы қауесеттер ӘМСҚ-да түсіндірілді
- Қазақстандық оқушыларды ойын арқылы алаяқтыққа қарсы тұруға үйретеді
- Екатеринбург-Алматы тас жолында үш көлік соқтығысты: екі адам зардап шекті
- Қазақстанда тұрғын үй көмегінің ережелері жаңартылды: нені білу керек?
- Ақтас кенті мен Саран қаласын газдандыру: жоба 2026 жылы іске қосылуға дайындалуда
- Қазақстаннан ІҚМ мяса әкетуге квоталар жыл соңына дейін енгізілді
- Қарағанды облысындағы бақылаудағы дәрі-дәрмектердің бағасы
- Қарағанды қаласының орталығында жарнама жүргізушілерге шолу жасады. Дизайн бұзушылықтармен орнатылды
- Қазақстандықтардың нақты жалақысы қысқарған салалар Ұлттық Банкте аталды
- Қарағандылық онкологиялық аурулармен күресу үшін бір жылға жуық уақыт бойы өмірлік маңызды препаратқа қол жеткізіп келеді
- МӘМС бойынша мүгедектігі бар балалар не тегін алады
- Қарағандыда мүгедектер арбасындағы қала тұрғындарына қолдау кеңейтілуде
- GOOGLE ADS орнату: бизнесті тиімді жылжыту
- Оқырман ұлт: пилоттық жоба Қарағанды облысының 67 мың тұрғынын біріктірді
- Теміртауда АСКУЭ жүйесі енгізілді: билік электр энергиясын дәл есепке алуды уәде етеді, ал тұрғындар нақты жақсартуларды күтуде
- Қарағанды облысында "Ұлы өнертапқыштыққа алғашқы қадам" байқауының қорытындысы шығарылды
- Президент Мәдениет, Білім және отбасы туралы Заңға қол қойды
- Қарағанды облысында ЖРВИ-мен 100 мыңнан астам науқас бар
- Қарағанды облысында мүгедектігі бар адамдарға арналған заманауи көтергіштер сатып алынды
- Қарағандыда ашық аспан астында жиналған бал қалдықтары табылды
- Қарағандыда KARAGANDA RUN 2025 жарысына тіркелу ашылды
- Ауыл әкімдерінің өкілеттіктері кеңейтілуде
- Қарағанды өз чемпиондарын құрметтейді: төрт әлем біріншілігінің қорытындысы және Виктор Ешкиннің ашылуы
- Бірден қарағандылық "Сарыарқаның" бес ойыншысы Қазақстан құрамасына Ресейдегі турнирге шақырылды
- Қарағанды облысында "Газбаллон" акциясы басталды: бұл нені білдіреді және неге маңызды
- Қарағандыда"құқықтық тәртіп әліппесі" акциясы жалғасуда
- Геннадий Головкин ресми түрде бокс Даңқ залына кірді
- Қарағандылық құтқарушылар пәтерлерде қамалған балаларға көмектесті
- Бірге тұратын азамат Қарағандыда зейнеткерді ұрлап кеткен
- Қарағандыда пациенттердің қоңырауларын өңдеу үшін АИ енгізілді
- Бүгін қандай мереке: 5 желтоқсан
- Армиядағы сарбаздардың өлімі мен жарақаты: президент Бас қауіпсіздік қызметкерлеріне тапсырма берді
- Тіркеу нөмірлері және сақтандыру: Қазақстанда электр скутерлерге арналған жаңа ережелер енгізілуде
- Денсаулық сақтау министрлігі: Қазақстанда тұмаудың өршуі төмендеуде
- Өмірлік маңызды препараттардың 37% - ы Қазақстанда өндіріледі-ҚР Денсаулық сақтау министрлігі
- Қазақстандықтардың зейнетақы төлемдері офтальмологияны қамтуды тоқтатады
- Қазақстан 2027 жылдан бастап бірыңғай сақтандыру моделіне көшеді
- Тоқаев әуе саласын цифрландыруды қайта іске қосуды және кадр тапшылығын жабуды талап етті
- Қазақстанда 16 жасқа дейінгі жасөспірімдерге арналған әлеуметтік желілерге тыйым салуды жоспарламайды
- Құрмет басталатын жерде: Қарағанды әскери бөлімінде әскери қызметшілер ант қабылдады
- Теміртауда арнайы техника желтоқсанның алғашқы қарында жолға шықты
- Қазақстанда әлеуметтік желілерді бұғаттау рәсімі енгізіледі: негіздердің тізімі жарияланды
- Қазақстанда адамды жабатын киім киюге жауапкершілік енгізіледі
- Қарағанды қаласының орталығында жылу желілерінде жөндеу жұмыстары аяқталды: жылыту қалпына келтірілді
- Қазақстанда алғашқы ұлттық жүк Авиакомпаниясы пайда болады
- Қазақстан Денсаулық сақтау министрлігі тегін дәрі-дәрмектермен үзіліс мәселесін қалай шешеді
- Қарағандыда Павлодар және Қарағанды облыстары арасында диалог алаңы өтті
- Қазақстанда петициялар үшін тыйым салынған тақырыптардың тізбесі кеңейтілді
- Теміртауда қалалық суретшілер клубының есептік көрмесі ашылады
- Қарағанды облысында тексеру үшін сиреналар іске қосылады
- Түнгі аяздан кейін Қарағанды жолдары тонналап құмсалғышқа себіледі
- Қазақстанда реттелетін бағалары бар өнімдер көбірек болады: тізім жарияланды
- Қарағандыда облыстық клиникалық аурухананың реаниматологтары 20 жастағы астаналықты құтқарды
- Балқашта аты аңызға айналған "Тоқырауын толқындар" ансамблінің 50 жылдық мерейтойы аталып өтті
- "Біз нақты мазмұнды қайтарамыз". Қазақстанда оқушылардың алғашқы әскери дайындығы өзгерді
- Әзірге өзгеріссіз – Қарағандыдағы бұрынғы "қиял" орнында құрылыс туралы Ермағанбет Бөлекпаев
- 34 білім гранты Ұлттық ұланның әскери бөлімнің әскери қызметшілеріне табысталды
- Уақытмеағында: Алматыда Еуразиялық логистикалық парк — Қазақстанның жаңа халықаралық логистикалық торабы ашылады
- "Заманауи, жайлы, жасыл": Қарағандыда әкімдер қаланы дамыту жоспарларымен бөлісті
- Қарағанды облысында "жас мемлекеттік қызметші мектебі" жобасының 2025 жылғы маусымы аяқталды
- Әйелін өлтірген және пішінін бұзған қарағандылық 18 жылға сотталды
- Полицейлер Қарағандыда студенттермен ақпараттық-түсіндіру кездесуін өткізді
- Бүгін қандай мереке: 4 желтоқсан
- Алдағы күндері боран бүкіл Қазақстанды жауып тұрады
- Электр энергиясының шекті тарифтерін 7 жылға сақтау: Энергетика министрлігі өсу мүмкін екенін айтты
- ЖРВИ мен тұмаудың өршуі: Қазақстанның қай аймақтарында оқушылар қашықтықтан оқуға ауыстырылды
- Қазақстан туризм және спорт министрлігінің функциялары жаңартылды
- Қазақстанда медициналық қызметтерге тарифтер қайта қаралады
- Қазақстандық дәрігерлер АИТВ-ға қарсы бірегей "вакцинаның" мақұлдануын күтуде
- Қазақстандықтарға автолизинг қолжетімді болды: ол қаншалықты тиімді және қандай тәуекелдер бар
- Қазақстандағы ақбөкендердің саны рекордтық деңгейге төрт миллион адамға жетті
- Ашық есік күні: сотталғандар Қарағанды облысында туыстарымен кездесті
- Қазақстандағы жеке тұлға несиелерді айыппұлсыз мерзімінен бұрын өтей алады
- Қарағандыда кәсіпорындарда экологиялық мониторингтің автоматтандырылған жүйелерін енгізу талқыланды
- Теміртаудан келген каратэші үш дүркін әлем чемпионы атанды
- Балқаштың әлеуметтік дүкендері тұрғындардың сүйікті сауда орнына айналды
- Қарағандыда көшелерді шаңмен тазалауға тағы да шағымданды: мердігер жауапқа тартылды
- Ауыл шаруашылығы министрлігі Қазақстанда ет бағасын қалай ұстайды
- Қарағандыда домофондар полицияға қылмыскерлерді анықтауға көмектеседі
- Қарқаралы-Қарағайлы тас жолында екі көлік соқтығысқан. Бір адам қайтыс болды, тағы екеуі зардап шекті
- Көлік полицейлері "учаске"ЖКМ қорытындысын шығарды
- "Тірі киіз": Қарағандыда суретші Елена Нивиденскаяның көрмесі ашылады
- Ақтоғай ауданының би ансамбльдері Түркістандағы республикалық байқауда Гран-при жеңіп алды
- Қарағанды облысында әлем чемпионымен салтанатты кездесу өтті
- Қарағандыда мүгедектер арбасын тегін жөндеу сервисі ашылды
- Қарағанды облысында өрт сөндірушілер тәулігіне екі ірі өртті жойды
- Қарағанды облысында "Жас сақшы" және "Жас сарбаз" оқушыларымен кездесу өтті
- Қарағандыда Н. Әбдіров даңғылында кезекті екпін: жылуы аз үйлердің бір бөлігі
- Кейбір дәрі-дәрмектерге бағаның үш есе төмендеуі туралы Денсаулық сақтау министрлігі мәлімдеді
- Қарағанды облысында "оқырман ұлт" жобасы жүзеге асырылуда
- Қарағандыда ASD және ZPRR бар балалардың ата аналарын түзету әдістеріне үйретеді
- АИ газды есептеу құралдарынан көрсеткіштерді беруге қатысады
- Пайдалану Дело: Қарағанды облыстық соты айыпталушылардың мерзімін қысқартты
- Қарағанды облысы бойынша ҚАЖ мекемесінде жұмыстың тиімділігі мен қызметті ұйымдастыру талқыланды
- "Ұлт Қазынасы" жобасы Қарағанды облысының ауыл жастары үшін жаңа мүмкіндіктер ашады
- Бүгін қандай мереке: 3 желтоқсан
Сауалнама
- 1. Оң. Олар жақсы ұйықтай бастады.(347)
- 2. Теріс. Мен бірдей жұмыс көлемін нашар басқарамын. Қыста мен күнді әрең көрдім.(2184)
- 3. Мен айырмашылықты мүлдем байқамадым.(73)
Қағаз және цифрлық, тәуелсіз және берік – теңге туралы не білеміз
Фото: Нацбанк РК Сегодня, 15 ноября, исполнилось 30 лет национальной валюте Казахстана. За эти годы тенге прошёл непростой путь: несколько изменений дизайна, долгие шаги к укреплению и быстрое падение, инфляции и девальвации. BaigeNews.kz рассказывает историю нацвалюты от первых банкнот до перспектив в будущем.
Как создавалась нацвалюта?
После получения независимости в 1991 году Казахстан начал задумываться о создании собственной валюты. Неудивительно, что одним из первых законов, принятых в суверенном государстве, был закон о банках и банковской деятельности в Казахской ССР.
Главный дизайнер Национального Банка Казахстана Алмат Басенов рассказывает, что предшествовало созданию тенге.
"Если вы помните, в 1993 году в Казахстан хлынул поток рублей. Потому что Россия провела денежную реформу и устаревшие деньги, которые уже были нелегетимными в России, хлынули в Казахстан. Нужно было срочно вводить собственную валюту, чтобы обезопасить свою экономику. Казахстан вышел из рублёвой зоны практически одним из последних. Такой поворот событий в принципе был прогнозируемым. Готовились к вводу тенге чуть раньше", - вспоминает Басенов.
Он рассказывает, что в ноябре 1993 года была сформирована госкомиссия по введению национальной. В её состав вошли премьер-министр Республики Казахстан Сергей Терещенко, вице-президент Ерик Асанбаев, первый заместитель премьер-министра Даулет Сембаев, председатель Национального Банка Галым Байназаров, министр финансов Еркешбай Дербисов и министр экономики Бейсенбай Изтелеуов. Дело было настолько важным, что в работе комиссии активное участие принимал даже президент страны.
О первых банкнотах
Тимур Сулейменов, который тогда руководил процессом разработки дизайна первых казахстанских денег, показал президенту Нурсултану Назарбаеву первый эскиз валюты. Назарбаев вернул эскиз на доработку и поручил сделать несколько вариантов. Разработкой эскизов монет занимались Айрат Исмамбетов и Виктор Ивженко, бумажных банкнот - Мендыбай Алин, Агимсалы Дузельханов, Досбол Касымов.
"В Казахстане мы – уже второе поколение, которое занимается дизайном денежных знаков. Первое поколение вышло на пенсию, к сожалению. Не хватает их опыта. Они учились вообще с нуля. Никто же не знал, как эти деньги рисовать, на чём печатать или чеканить. Никто с нами, разумеется, секретами не делился в то время. Эта информация собиралась по крупицам. По наитию всё и делалось, можно сказать. Поэтому честь и хвала нашим первопроходцам, которые собственно школу дизайна и создали. Нам уже проще", - поделился своими мыслями Алмат Басенов.
В результате выбор пал на эскизы с изображением исторических личностей – Аль-Фараби, Суюнбая, Курмангазы, Шокана Валиханова, Абая, Абулхаир хана и Абылай хана.
12 ноября 1993 года президент Нурсултан Назарбаев подписал указ "О введении национальной валюты Республики Казахстан". 15 ноября тенге стал новой расчётной единицей в стране.
Примечательно, что первые банкноты были отпечатаны в Англии – в старейшей фабрике Лондона "Харрисон и сыновья". Дело в том, что на тот момент в Казахстане не было мощностей для печатания денег. А появились они в 1995 году, когда в целях экономии средств один из корпусов завода АО "Гидромаш" переоборудовали под банкнотное производство.
В этом же году было выпущено свыше 83 миллиона банкнот.
После этого дизайн тенге постоянно менялся. Каждый новый дизайн тенге условно называли новым поколением и давали подходящее название.
Так, второе поколение тенге названо в честь Аль-Фараби, ведь профиль философа и учёного украшал банкноты сразу нескольких номиналов – от 200 до 10 000 тенге. На купюрах третьего поколения национальной валюты, которое увидело свет в 2006 году, появились открытая ладонь, подпись первого президента, ноты национального гимна и столичный Байтерек. Поэтому это поколение назвали "Байтерек".
С 2011 года казахстанцы пользуются четвёртым поколением национальной валюты - "Самрук". Серия включает в себя банкноты номиналом 500, 1 000, 2 000, 5 000, 10 000 и 20 000 тенге. На их лицевой стороне изображен монумент "Қазақ Елі" и летящие голуби. На оборотную сторону художники поместили панорамы Астаны и Алматы, реку Иртыш и плато Устюрт.
За 30 лет - в флагманы индустрии
В 1992 году на базе Ульбинского металлургического завода в Усть-Каменогорске был создан казахстанский монетный двор.
Первая партия монет здесь была выпущена в 1993 году.
"Сейчас это уже полностью сложившийся монетный двор. Он конкурирует на равных с монетными дворами, которые насчитывают свою историю уже в более тысячу лет. Поэтому за 30 лет наш монетный двор достиг очень большого успеха, свободно конкурируя с такими монетными доварами как Британский монетный двор Royal Mint, Французский монетный двор Monnaie de Paris, Польский монетный двор, которым больше тысячи лет. За 30 лет мы их в общем-то нагнали", - с гордостью рассказывает об истории Казахстанского монетного двора Алмат Басенов.
Откуда пришло название валюты?
Такое привычное сегодня "тенге" берёт начало из Средневековья. "Денге" или "таньга" называли свои серебрянные монеты тюрки и монголы в Золотой Орде, Бухаре и Коканде. Отсюда идут корни и русского слова "деньги". Назвать казахстанскую валюту "тенге" предложил учёный Сауык Такежанов.
"Много было споров по названию нашей валюты. Сначала предлагали также как писали на советских рублях – "сом", но к тому времени Кыргызстан успел так назвать свою валюту. Решили не повторяться и поддержали предложение Такежанова", - рассказывает дизайнер валюты.
Самая защищённая в мире
По словам Басенова, в основном в мире не спешат внедрять новые защитные технологии в национальную валюту. Казахстан отличается тем, что постоянно внедряет самые передовые защитные элементы в банкноты. Поэтому тенге и называют одной из самых защищённых банкнот в мире.
Казахстанская банкнота номиналом 20 000 тенге является самым защищённым денежным знаком.
"Достаточно частно нашим банкнотам присваивают международные награды за качество дизайна и оснащённость самыми современными защитными элементами. Это касается и бумаги. Например, в 20000-ой купюре использовалась субстратно-слоённая бумага, которая состоит из бумажных листов и полимеров. Такое впервые в мире было применено именно в наших банкнотах", - рассказывает Басенов.
Банкнота национальной валюты отпечатана на специальной бумаге, которая имеет соответствующий хруст. Если провести пальцами по банкноте, то можно почувствовать рельеф – это специальный вид печати.
Высокая степень защиты от возможных подделок гарантируется и в монетах. Защита монет от подделок также достигается за счет применения передовых технологий производства и эксклюзивного оборудования: микротекст, радужное изображение, голограмма, скрытое изображение и другое.
"Мы сейчас обладаем более 25 номинациями за разные монеты в разные годы в международных конкурсах. Жюри учитывает качество изготовления монет, качество дизайна, ну и разумеется, применение разных технологий. Например, можно сказать о применении тантала. Ни один монетный двор с таким металлом не работает. По той причине, что он сверхпластичен и требует определённых технических манипуляций с инструментом, чтобы такую монету изготовить. Тантал активно применяется в аэрокосмической промышленности. Первую монету как раз из серии "Космос" мы предложили нашим коллекционерам. Тантал применяется и в других сериях, в том числе последняя монета, которая выпущена к 30-летию юбилея тенге, сделана с применением тантала. Там есть танталовая вставка. Монетный двор освоил технологию изменения цвета тантала. В палитре уже где-то около 20 цветов, что, конечно, расширяет возможности применения в дизайне этого редкого металла", - отметил Басенов.
Будущее тенге
В Национальном Банке РК отметили, что в рамках обеспечения функционирования платежного рынка за этот период Национальному Банку удалось создать комплексную нормативно-правовую базу, а также успешно внедрить отвечающую современным международным требованиям и стандартам инфраструктуру, обеспечивающую проведение валовых расчетов между банками страны, – межбанковскую систему переводов денег и Систему межбанковского клиринга.
В инфраструктуре Национального Банка успешно запущен и функционирует сервис цифровой биометрической идентификации.
Инициативы Нацбанка в области платежей позволили участникам рынка своевременно внедрять и предоставлять своим клиентам инновационные услуги, основанные на безналичных расчетах, включая карточки, интернет-оплату, QR-коды, мобильный банкинг и др.
Безналичные транзакции населения за последние 5 лет выросли в 34 раза, составив по итогам 2022 года 103,8 трлн тенге. По итогам трёх кварталов 2023 года безналичные транзакции населения увеличились на 39,5% и составили 101 триллион тенге.
При этом, большинство услуг доступно клиентам онлайн, включая открытие счетов, депозитов, получение кредитов.
Что пережил тенге за 30 лет?
Экономист Андрей Чеботарёв придерживается мнения, что наш тенге – это наша финансовая независимость.
"Если мы от него откажемся, мы потеряем большую часть нашей независимости, нашу финансовую независимость, право определять денежно-кредитную политику. Теущее состояние тенге ровно такое, какое оно есть. Это наша валюта, которой пользуются наши люди, наши предпритяия. Это валюта независимого Казахстана", - сказал экономист.
Более того, он отметил, что тенге – не самая слабая валюта на постсоветском пространстве.
"Тенге – не самая слабая валюта стран СНГ. Да, есть крепче. Кыргызский сом, российский рубль крепче. Кыргызский сом - из-за того, что у них экономика меньше и намного импортозависимая. Российский рубль – из-за того, что у них нефти очень много, намного больше чем у нас. Все остальные валюты гораздо слабее. Обесценивались с 1993 не в 100 раз, а некоторые в 500, 700, 1500 раз! Мы – одна из немногих стран, которая не проводила денаминацию. Мы не отрезали от своих денег нули. Так делали только мы, Армения и Кыргызстан. Все остальные отрезали нули. Беларусь это делала два раза", - отметил экономист.
Андрей Чеботарёв отметил тенденцию недоверия казахстанцев к нацвалюте.
"У нас модно хаить национальную валюту, модно говорить, что она самая слабая, модно чуть что бежать за долларом и говорить: "Давайте откажемся от тенге и введём доллары, всё равно всё в долларах". Нет, не всё в долларах. Наша валюта – наша финансовая независимость. И от таких разговоров она, конечно, тоже зависит. Когда всё население, как чуть что случается, бежит, становится в очереди в обменник, это показывает доверие к валюте. Потом эти же люди удивляются: "А как так? А почему мы падаем?". Да потому что вы чуть что бежите продавать тенге и покупать доллары. Да, от населения многое зависит. Есть худшие валюты. Есть лучшие. Но тенге никому кроме нас не нужен. И это наша задача, чтобы он рос и развивался", - говорит экономист.
В день тенге он пожелал казахстанцам больше доверять родной валюте, нежеле американскому баксу.
"Не пытаться играть в волков с Уолл-стрит. Я знаю людей, которые в марте 2022 года покупали доллары по 650. Не играйте на валютном рынке, если не имеете опыта, пытаясь обыграть родную валюту", - посоветовал Чеботарёв.



vk
facebook
twitter
ok
mail.ru
instagram
youtube
Хабарландырулар
Ауа райы
Медиа
Анықтамалық





