Оқиғалар лентасы
- Қазақстанда дәрі-дәрмектің құны көрші елдерге қарағанда жоғары
- Тұман және жел: Қазақстандағы үш күнге арналған ауа райы болжамы
- Қазақстанда алғаш рет жүктіліктің оныншы аптасынан бастап Даун синдромына тест енгізілді
- 2025 жылғы қаңтарда демалыс күнін ауыстыру: қазақстандықтар өз нұсқаларын ұсынды
- "Сарыарқа" шабуылшысы Қазақстан чемпионатының 11-ші аптасының үздік ойыншысы атанды
- 2035 жылға қарай Қазақстан өзін отынмен толық қамтамасыз етеді — Энергетика министрлігі
- ІІМ: үш күн ішінде ұрланған 900-ден астам мал иелеріне қайтарылды
- Объектілерді террористік тұрғыдан осал стратегиялық объектілерге жатқызу критерийлері өзгертілді
- Тоқаевқа ҰҰА мен қарудың жаңа үлгілерінің Қазақстан армиясына келіп түскені туралы баяндалды
- Қазақстанда тұрғын үй саясатын реформалау бойынша қандай түзетулер болатыны белгілі болды
- Геннадий Головкин күтпеген жаңалықтарды хабарлады
- Бұл атом электр станциясы емес: МӨЗ құрылысының мерзімі депутаттарды ашуландырды
- Қанша қазақстандық аннуитет сатып алып ерте зейнетке шықты
- 31 Желтоқсанда пойызбен жүретіндер үшін билет бағасының төмендеуі белгілі болды
- Цифрландыру тіркеуді алып тастауы тиіс-Олжас Бектенов
- Уақытты аудару туралы сауалнама eGov mobile қосымшасынан жоғалып кетті
- Андрей Буялский "Сарыарқамен"шолу келісімшартына қол қойды
- Портал оқырмандары ekaraganda.kz 2024 жылдың ең жағымды жаңалықтарын таңдады
- Ресейліктер үшін Қазақстан азаматтығын бөліп-бөліп ресімдеу: ІІМ маңызды мәлімдеме жасады
- 2025 жылы 900 ден астам запастағы офицерлер әскери қызметке шақырылады
- Монополистер қазақстандықтарға жылыту үшін 768 млн теңгеден астам қаражат қайтарады
- Электронды білезіктер жиі қолданыла бастады — ҚР Жоғарғы Соты
- Ұрпақтан-ұрпаққа: корейлердің этномәдени бірлестігінің өкілдері қарағандылықтарға кимчи сыйлады
- Қарағанды облысында "ақбөкен" табиғатты қорғау акциясы басталады
- Қарағандыда Майқұдық саябағында бөлшектелген орталық саябақтан жарқыраған қолшатыр табылды
- Теміртауда домушник ұсталды
- ІІМ Қазақстанда адам саудасы фактілері бойынша статистиканы жариялады
- Қарағанды облысында интернет байланысын жақсарту үшін не істеп жатыр
- Қарағанды облысының ардагерлер кеңесінде жаңа басшы
- Қарағандыда осы қыста Майқұдық саябағында да желілік мұз айдыны болады
- Қарағанды облысында SARYARQA Jastary жастар форумы өтті
- Отын тапшылығы Қазақстанға қауіп төндіре ме, - деді Энергетика министрлігінің басшысы
- Қазақстанның қаржы жастығы қаншалықты сенімді?
- Құтқарушылар саусағында сақина тұрып қалған қызға көмектесті
- Қарағанды облысының аграршылары арзандатылған дизель отынын жеткізуге өтінім бере алады
- Неліктен Үкімет Қазақстанда алимент қорын құруға қарсы
- Қарағандылықтарды АИТВ және ЖИТС туралы көбірек білуге шақырады
- Қарағандыда жануарларды қорғау митингі өтті
- Бірінші орын және рекорд: Теміртау спортшылары пауэрлифтингтен әлем чемпионатын жеңіп алды
- Есірткі бизнесінде ұсталған тәртіп сақшылары өмір бойына бас бостандығынан айырылуы керек-AMANAT
- Шахтинск квартеті Қарағандыда жаңа көрме ұсынады
- Қарағандыда ондаған құс Қоректендіргіштер орнатылды
- Қазақстанда Қорғаныс министрлігінің кейбір бұйрықтары өзгертіледі
- Қазақстанның автожолдарында жаңа индекстер енгізілді
- Қарағанды облысында жыл басынан бері 197 отбасы "қандас" мәртебесіне ие болды
- Қарағанды облысында науқастардың қайтыс болуы-туыстары ұзаққа созылған тергеу туралы мәлімдеді
- Денсаулық сақтау министрлігі Mpox вирусын анықтау үшін отандық реагенттерді сатып алуға 900 мың теңгеден астам қаражат жұмсады
- Президенттік олимпиадада қарағандылықтар қола медальдар мен білім гранттарын алды
- Қарағанды облысы бойынша ҰҚКД пара беру кезінде адвокатты 4 млн теңгеге ұстады
- Қарағандылықтарды кәрізді дұрыс пайдалануға үйретуге тырысуда
- Теміртауда көлікке түскен жаяу жүргіншіге айыппұл салынды
- "Террикон алқабы" it-хабында қараша айындағы конференция қандай мәселелерге арналады
- Көптеген қорлар мен бақылау аз: Қазақстанда қайырымдылықпен не дұрыс емес
- Балалар кітапханасында Қарағанды туралы бейнесюжеттер байқауының қорытындысы шығарылды
- Қарағандыда Ева Натанованың жеке көрмесі жұмыс істейді
- Болашақ жұмысшы мамандықтары: Қарағандыда жастар слеті өтті "Enbek.Bolashaq.Damu»
- Қарағандыда халықаралық мысықтар көрмесі өтті. Фоторепортаж
- Түнгі сапарлардың күшін жою: дәрігерлер денсаулық сақтау министрлігіне бейне хабарлама жазды
- Жанып кеткен тамақтың салдарынан Теміртау тұрғынының пәтерінде өрт шықты
- Қарағанды облысында ауыл шаруашылығының үздік қызметкерлері марапатталды
- Серік Сәпиев Қарағанды облысының спорт басқармасын басқарады
- Бұлтты технологиялар бизнес пен стартаптардың өмірін қалай жеңілдетеді: Vk Cloud тәжірибесі
- ҚАЖД бастығы Қарағанды облысы мен Ұлытау тұрғындарымен онлайн кездесті
- Бүгін қандай мереке: 25 қараша
- Қазақстандағы өнімдердің бағасы "көтерілді"
- Қазақстанның судьялар корпусында қанша әйел жұмыс істейді
- Қазақстанда балықтың кейбір түрлерін әкетуге тыйым салынады
- Қазақстан ең қолжетімді мобильді интернеті бар топ-10 елдің қатарына енді
- Қазақстанның шағын және орта компанияларының 49% - женщины әйелдер басқарады
- Қазақстанда жаңа Су кодексінде шағын су объектілері мен мұздықтарды қорғау бойынша шаралар әзірленді
- Сандық көшпенділерге визаны қалай алуға болады
- Қазақстанда балық өсірушілер үшін субсидиялардың жаңа түрін енгізу ұсынылды
- Шетелде жұмысқа орналасу: Қазақстанда жеке жұмыспен қамту агенттіктерінің қызметі реттеледі
- Қазақстанда дәрі-дәрмек өндірісі күрт өсті
- Қазақстанда Еуропаға жаңа тікелей рейс іске қосылуы мүмкін
- Аэротаксилер Қазақстанда іске қосылғысы келеді
- Қазақстанда шетелдік жұмысшыларға квоталарды төмендетуге ниетті
- Сауалнама көрсеткендей, қазақстандықтардың 85% - ы темекі шегудің зиянын мойындайды
- Қазақстанда минералды тыңайтқыштар өндіретін жаңа кәсіпорындар пайда болады
- Тобет тұқымының генофондын қазақстандық ғалымдар зерттеп жатыр
- Қазақстандықтар автосалондарда машинаның қандай маркасын жиі сатып алады
- Қазақстандық авиадиспетчерлер жасанды интеллектті пайдалана отырып оқытылатын болады
- Қазақстанда малға 50 миллион тоннадан астам жем дайындалды
- Қазақстандықтар бір айда 164 мыңға жуық автокөлікті есепке қойды
- Қазақстан өңірлерінде құрма қанша тұрады
- Қазақстанның су көлігі 2024 жылы жолаушылар санын екі есеге арттырды
- Қазақстандағы алаяқтықтың жаңа түрі: БАӘ, Қытай және Грузиядан машиналар сатып алу
- Қазақстандықтар инвестициялық монеталарды сауда алаңдары арқылы сатып ала алады
- Қазақстанда музыканттарға авторлық аударымдарды цифрландыру ұсынылады
- Қазақстандағы қоймалардың тапшылығы: электрондық сауданың өрлеуі неде
- Мәселелер көбейіп келеді: машиналар қашан көтеріле бастайды?
- Қазақстанда төлем карталарының саны 80 млн бірлікке жетті
- Қазақстанда үш жасқа дейінгі машиналарды әкелу тәртібі өзгерді
- Жаңа жылға қалай қауіпсіз арықтауға болады
- Әлемдегі тұщы су қорының азаюы деп түсіндірді ғалымдар
- Қазақстан Орталық және Оңтүстік Азиядағы ең тұрақты ел мәртебесін растады
- Қазақстан туризм саласында беделді халықаралық сыйлыққа ие болды
- Арал теңізі Қазақстанда шынымен де суға тола ма?
- Қазақстандықтар тұтынушылық кредиттерді көбірек ала бастады
- Қазақстанда жаңа егіннің астығын тікелей сатып алу үшін қанша ақша қажет
- Қазақстандықтар "Болашақ" бағдарламасы бойынша бакалавр дәрежесін ала алады
- 2024 жыл жер тарихындағы ең ыстық жыл болуы мүмкін
- Қазақстанда Жеңіл өнеркәсіп қалай дамиды?
- Қазақстанда 26 млрд теңгеге салық кімге қосымша есептелді
- Әділет министрлігінің Заң шығару институтында түбегейлі өзгерістер қажет ― депутат
- Қазақстанда 2024 жылы қандай жаңа зауыттар мен фабрикалар іске қосылды
- Қазақстанда көтерме және бөлшек сауда көлемі өсті
- Қазақстанның қай қаласында ең арзан пәтерлер бар
Сауалнама
- Иә. Олар өте жақсы жасайды;(295)
- Мен сапаға ризамын,бірақ тұрақты кептелістер кедергі келтіреді;(44)
- Жоқ. Олардың не жаман екенін бірден көруге болады-олар екі жылдан кейін ауысады;(269)
- Қанша жасасаңыз да, мағынасы болмайды. Тек желге ақша.(33)
Карагандинские археологи отыскали протогород бронзового века в Шетском районе
Фото Дамира УмиткалиеваПоселение Аккезен в Шетском районе Карагандинской области исследуется давно. Над ним работают несколько команд археологов, и этот сезон для ученых ТОО «Археологические исследования» выдался особенно удачным: они отыскали протогород – поселение, раскинувшееся, возможно, на сотню гектаров, но пока еще покрытое зарослями карагайника. Однако здесь, предположительно, проживал средний класс из бронзового века. Жили они, насколько могут судить археологи, хорошо и спокойно.
Исследования Аккезена ведутся по заказу областного Центра по сохранению историко-культурного наследия и управления культуры, архивов и документации. Само ТОО «Археологические исследования» - предприятие карагандинское, но имеющее опыт раскопок в разных регионах Казахстана. Организация создана в 2016 году, ее работа ведется в двух направлениях – это научно-исследовательские работы и историко-культурная экспертиза. Во втором случае команда помогает выяснить, есть ли на определенной локации исторические памятники, прежде чем там будут строить карьер или возводить какое-либо другое сооружение, поясняет директор предприятия Ерлан Амиров.
«Сейчас продолжается активная подготовка Талдинского историко-археологического парка в Шетском районе. В чем изюминка этого места? Наша страна – огромна, территорий у нас очень много, все они очень разные: и живописные горные долины, и широкие степи, и красочные леса. Конечно, люди всегда оседали там, где им было комфортнее всего – и не просто так наши предки жили в долине реки Талды. Там богатый травостой, прекрасные пастбища. Сейчас местные жители – замечательные животноводы, у которых много крестьянских хозяйств», - рассуждает Ерлан Амиров, имеющий более чем 20-летний стаж в своей работе.
Поселение Аккезен ТОО «Археологические исследования» уже изучали в 2019 году: здесь тогда отыскали мавзолей Бегазы-дандыбаевской культуры – памятник Бада. Для этой эпохи были характерны мавзолеи именно квадратной формы, ориентированные по сторонам света и сложенные из камня. Команда Ерлана Амирова была уверена, что отыщет еще один такой же – но судьба распорядилась иначе: ученые нашли круглый сакский курган. В итоге оказалось, что на месте мавзолея спустя много лет возник сакский курган, а поверх кургана – опять же, спустя годы – могила с оградой золотоордынского периода. Что тянуло людей туда? Благоприятные природные условия. И конечно, впоследствии люди связывали с этими местами и погребальные сооружения – происходила сакрализация ландшафта.
Самыми яркими на своей практике Ерлан Амиров называет сакские памятники – царские курганы в Алматинской области, города Отрарского оазиса, в Центральном Казахстане – озеро Тенгиз на западе региона, где сейчас ученые института археологии имени Алькея Маргулана изучают сакскую культуру.
«У каждого региона, как правило, есть свои визитные карточки: у Алматы это Чарынский каньон, к примеру. А у нашей области? Почему это не могут быть наши археологические памятники старины? Они всего в часе езды от города, автомагистраль уже есть, до Талдинского парка построили асфальтную дорогу. В парке уже есть одно из самых известных погребений – могильник Каражартас, знаменитая пирамида бронзового века», - рассуждает Ерлан Амиров.
Карагандинец добавляет: по сути, могильники бронзового века – это каменные ящики, окруженные каменными оградами, но они, в то же время, четко иллюстрируют погребальные обряды наших предков. Но, конечно, людям важно было где-то жить. Поселение Аккезен – одно из самых интересных в этом плане.
«Здесь проводили работы археологи КарУ имени Е.А. Букетова вместе с Виктором Варфоломеевым. В 2019 и 2021 году в этих местах отыскали жилища бронзового века, которые теперь реконструированы и доступны к просмотру для населения. В этом году есть большие планы на эти локации – можно проводить здесь фестивали и другие события, связанные с историей и культурой», - говорит Ерлан Амиров.
Что касается исследований Аккезена в этом году, команда ТОО «Археологические исследования» отыскала жилище протогорода бронзового века и три кургана с усами, нашла немало археологического материала, который осенью отправится на анализ. Но надо уточнить, что курганы относятся к более позднему времени, хотя загадок от этого меньше не становится. Хотя их тоже, как и протогород, скрывали заросли карагайника.
«Обычно курганы встречаются на открытых пространствах – в степи, в этот раз их скрывали заросли. Чтобы удостовериться, верны ли догадки, мы обратились за помощью палеоботаникам и другим специалистам, с которыми изучили территорию. От карагайника мы в итоге расчистили одну из территорий – и поняли, что в далеком прошлом это место было целым поселением. Его, как выяснили, забросили, спустя время на эти же земли пришли саки, чтобы строить курганы – их мы и нашли, а усы от курганов простираются на 70 метров каждый», - делится Ерлан Амиров.
Усами в археологии называют каменные выкладки, ведущими к курганам, и в данном случае они идут на восток. Проведя в этом году детальную расчистку усов, карагандинские археологи нашли следы прокалов – то есть по краям этих дорожек могли зажигать огни во время погребальных обрядов. Другая версия касается обрядов, когда древнетюркские народы проходили между двух огней, чтобы очиститься от скверны.
Что касается найденного археологами жилища – это прямоугольник с нишей площадью около 210 квадратных метров и с тамбурным входом. Такие детали говорят о том, что его жители уже знали о теплопотерях – и, следовательно, предусматривали дополнительное помещение при входе, а также принадлежали к социальному слою с хорошим достатком, раз имели такую площадь дома.
«При строительстве жилого дома, как правило, выкапывался неглубокий котлован – где-то с полметра глубиной, по его борту строилась каменная стена, иногда она строилась и вдоль котлована. В центре жилища был очаг – мы обнаружили следы нагара. В этом доме, скорее всего, жила одна семья, потому что очаг был один. И поскольку это поздняя бронза – период расцвета культуры бронзового века – то жители, возможно, были весьма богатыми по меркам своего времени. Центральный Казахстан эксплуатировал свои природные богатства, уже тогда было много горных выработок, ориентированных на экспорт металлургической продукции. По сути, это был типичный средний класс той эпохи. Кроме того, вокруг найденного нами поселения имеются периферийные – а это значит, что заросли карагайника действительно могут скрывать город, раскинутый на площади порядка 100 гектаров. И в нем, кстати, скорее всего не было стен – то есть, жизнь была спокойной. В то же время, жилища здесь расположены нетрадиционно близко друг к другу. То есть, в Аккезене жили не только аграрным производством. Предположительно, здесь могли жить ремесленники, торговцы, кузнецы», - рассказывает Ерлан Амиров.
После такой удачной находки в этом сезоне команду ТОО «Археологические исследования» ждет работа над чертежами и другими отчетными документами экспедиции. На территории раскопок отыскали немало керамики, поэтому впереди – изучение технологии ее изготовления и оформления. А кости животных с раскопок отправят на радиоуглеродный анализ в Литву, чтобы определить их точный возраст. Впоследствии, говорит Ерлан Амиров, найденный протогород станет одним из центров Талдинского историко-археологического парка, чем создаст еще один из брендов Карагандинской области. И, конечно, ученым еще будет, что рассказать общественности.
Фото Дамира Умиткалиева
Поделитесь мнением об этой новости в нашем Instagram по ссылке.