Оқиғалар лентасы
- Қазақстанда дәрі-дәрмектің құны көрші елдерге қарағанда жоғары
- Тұман және жел: Қазақстандағы үш күнге арналған ауа райы болжамы
- Қазақстанда алғаш рет жүктіліктің оныншы аптасынан бастап Даун синдромына тест енгізілді
- 2025 жылғы қаңтарда демалыс күнін ауыстыру: қазақстандықтар өз нұсқаларын ұсынды
- "Сарыарқа" шабуылшысы Қазақстан чемпионатының 11-ші аптасының үздік ойыншысы атанды
- 2035 жылға қарай Қазақстан өзін отынмен толық қамтамасыз етеді — Энергетика министрлігі
- ІІМ: үш күн ішінде ұрланған 900-ден астам мал иелеріне қайтарылды
- Объектілерді террористік тұрғыдан осал стратегиялық объектілерге жатқызу критерийлері өзгертілді
- Тоқаевқа ҰҰА мен қарудың жаңа үлгілерінің Қазақстан армиясына келіп түскені туралы баяндалды
- Қазақстанда тұрғын үй саясатын реформалау бойынша қандай түзетулер болатыны белгілі болды
- Геннадий Головкин күтпеген жаңалықтарды хабарлады
- Бұл атом электр станциясы емес: МӨЗ құрылысының мерзімі депутаттарды ашуландырды
- Қанша қазақстандық аннуитет сатып алып ерте зейнетке шықты
- 31 Желтоқсанда пойызбен жүретіндер үшін билет бағасының төмендеуі белгілі болды
- Цифрландыру тіркеуді алып тастауы тиіс-Олжас Бектенов
- Уақытты аудару туралы сауалнама eGov mobile қосымшасынан жоғалып кетті
- Андрей Буялский "Сарыарқамен"шолу келісімшартына қол қойды
- Портал оқырмандары ekaraganda.kz 2024 жылдың ең жағымды жаңалықтарын таңдады
- Ресейліктер үшін Қазақстан азаматтығын бөліп-бөліп ресімдеу: ІІМ маңызды мәлімдеме жасады
- 2025 жылы 900 ден астам запастағы офицерлер әскери қызметке шақырылады
- Монополистер қазақстандықтарға жылыту үшін 768 млн теңгеден астам қаражат қайтарады
- Электронды білезіктер жиі қолданыла бастады — ҚР Жоғарғы Соты
- Ұрпақтан-ұрпаққа: корейлердің этномәдени бірлестігінің өкілдері қарағандылықтарға кимчи сыйлады
- Қарағанды облысында "ақбөкен" табиғатты қорғау акциясы басталады
- Қарағандыда Майқұдық саябағында бөлшектелген орталық саябақтан жарқыраған қолшатыр табылды
- Теміртауда домушник ұсталды
- ІІМ Қазақстанда адам саудасы фактілері бойынша статистиканы жариялады
- Қарағанды облысында интернет байланысын жақсарту үшін не істеп жатыр
- Қарағанды облысының ардагерлер кеңесінде жаңа басшы
- Қарағандыда осы қыста Майқұдық саябағында да желілік мұз айдыны болады
- Қарағанды облысында SARYARQA Jastary жастар форумы өтті
- Отын тапшылығы Қазақстанға қауіп төндіре ме, - деді Энергетика министрлігінің басшысы
- Қазақстанның қаржы жастығы қаншалықты сенімді?
- Құтқарушылар саусағында сақина тұрып қалған қызға көмектесті
- Қарағанды облысының аграршылары арзандатылған дизель отынын жеткізуге өтінім бере алады
- Неліктен Үкімет Қазақстанда алимент қорын құруға қарсы
- Қарағандылықтарды АИТВ және ЖИТС туралы көбірек білуге шақырады
- Қарағандыда жануарларды қорғау митингі өтті
- Бірінші орын және рекорд: Теміртау спортшылары пауэрлифтингтен әлем чемпионатын жеңіп алды
- Есірткі бизнесінде ұсталған тәртіп сақшылары өмір бойына бас бостандығынан айырылуы керек-AMANAT
- Шахтинск квартеті Қарағандыда жаңа көрме ұсынады
- Қарағандыда ондаған құс Қоректендіргіштер орнатылды
- Қазақстанда Қорғаныс министрлігінің кейбір бұйрықтары өзгертіледі
- Қазақстанның автожолдарында жаңа индекстер енгізілді
- Қарағанды облысында жыл басынан бері 197 отбасы "қандас" мәртебесіне ие болды
- Қарағанды облысында науқастардың қайтыс болуы-туыстары ұзаққа созылған тергеу туралы мәлімдеді
- Денсаулық сақтау министрлігі Mpox вирусын анықтау үшін отандық реагенттерді сатып алуға 900 мың теңгеден астам қаражат жұмсады
- Президенттік олимпиадада қарағандылықтар қола медальдар мен білім гранттарын алды
- Қарағанды облысы бойынша ҰҚКД пара беру кезінде адвокатты 4 млн теңгеге ұстады
- Қарағандылықтарды кәрізді дұрыс пайдалануға үйретуге тырысуда
- Теміртауда көлікке түскен жаяу жүргіншіге айыппұл салынды
- "Террикон алқабы" it-хабында қараша айындағы конференция қандай мәселелерге арналады
- Көптеген қорлар мен бақылау аз: Қазақстанда қайырымдылықпен не дұрыс емес
- Балалар кітапханасында Қарағанды туралы бейнесюжеттер байқауының қорытындысы шығарылды
- Қарағандыда Ева Натанованың жеке көрмесі жұмыс істейді
- Болашақ жұмысшы мамандықтары: Қарағандыда жастар слеті өтті "Enbek.Bolashaq.Damu»
- Қарағандыда халықаралық мысықтар көрмесі өтті. Фоторепортаж
- Түнгі сапарлардың күшін жою: дәрігерлер денсаулық сақтау министрлігіне бейне хабарлама жазды
- Жанып кеткен тамақтың салдарынан Теміртау тұрғынының пәтерінде өрт шықты
- Қарағанды облысында ауыл шаруашылығының үздік қызметкерлері марапатталды
- Серік Сәпиев Қарағанды облысының спорт басқармасын басқарады
- Бұлтты технологиялар бизнес пен стартаптардың өмірін қалай жеңілдетеді: Vk Cloud тәжірибесі
- ҚАЖД бастығы Қарағанды облысы мен Ұлытау тұрғындарымен онлайн кездесті
- Бүгін қандай мереке: 25 қараша
- Қазақстандағы өнімдердің бағасы "көтерілді"
- Қазақстанның судьялар корпусында қанша әйел жұмыс істейді
- Қазақстанда балықтың кейбір түрлерін әкетуге тыйым салынады
- Қазақстан ең қолжетімді мобильді интернеті бар топ-10 елдің қатарына енді
- Қазақстанның шағын және орта компанияларының 49% - женщины әйелдер басқарады
- Қазақстанда жаңа Су кодексінде шағын су объектілері мен мұздықтарды қорғау бойынша шаралар әзірленді
- Сандық көшпенділерге визаны қалай алуға болады
- Қазақстанда балық өсірушілер үшін субсидиялардың жаңа түрін енгізу ұсынылды
- Шетелде жұмысқа орналасу: Қазақстанда жеке жұмыспен қамту агенттіктерінің қызметі реттеледі
- Қазақстанда дәрі-дәрмек өндірісі күрт өсті
- Қазақстанда Еуропаға жаңа тікелей рейс іске қосылуы мүмкін
- Аэротаксилер Қазақстанда іске қосылғысы келеді
- Қазақстанда шетелдік жұмысшыларға квоталарды төмендетуге ниетті
- Сауалнама көрсеткендей, қазақстандықтардың 85% - ы темекі шегудің зиянын мойындайды
- Қазақстанда минералды тыңайтқыштар өндіретін жаңа кәсіпорындар пайда болады
- Тобет тұқымының генофондын қазақстандық ғалымдар зерттеп жатыр
- Қазақстандықтар автосалондарда машинаның қандай маркасын жиі сатып алады
- Қазақстандық авиадиспетчерлер жасанды интеллектті пайдалана отырып оқытылатын болады
- Қазақстанда малға 50 миллион тоннадан астам жем дайындалды
- Қазақстандықтар бір айда 164 мыңға жуық автокөлікті есепке қойды
- Қазақстан өңірлерінде құрма қанша тұрады
- Қазақстанның су көлігі 2024 жылы жолаушылар санын екі есеге арттырды
- Қазақстандағы алаяқтықтың жаңа түрі: БАӘ, Қытай және Грузиядан машиналар сатып алу
- Қазақстандықтар инвестициялық монеталарды сауда алаңдары арқылы сатып ала алады
- Қазақстанда музыканттарға авторлық аударымдарды цифрландыру ұсынылады
- Қазақстандағы қоймалардың тапшылығы: электрондық сауданың өрлеуі неде
- Мәселелер көбейіп келеді: машиналар қашан көтеріле бастайды?
- Қазақстанда төлем карталарының саны 80 млн бірлікке жетті
- Қазақстанда үш жасқа дейінгі машиналарды әкелу тәртібі өзгерді
- Жаңа жылға қалай қауіпсіз арықтауға болады
- Әлемдегі тұщы су қорының азаюы деп түсіндірді ғалымдар
- Қазақстан Орталық және Оңтүстік Азиядағы ең тұрақты ел мәртебесін растады
- Қазақстан туризм саласында беделді халықаралық сыйлыққа ие болды
- Арал теңізі Қазақстанда шынымен де суға тола ма?
- Қазақстандықтар тұтынушылық кредиттерді көбірек ала бастады
- Қазақстанда жаңа егіннің астығын тікелей сатып алу үшін қанша ақша қажет
- Қазақстандықтар "Болашақ" бағдарламасы бойынша бакалавр дәрежесін ала алады
- 2024 жыл жер тарихындағы ең ыстық жыл болуы мүмкін
- Қазақстанда Жеңіл өнеркәсіп қалай дамиды?
- Қазақстанда 26 млрд теңгеге салық кімге қосымша есептелді
- Әділет министрлігінің Заң шығару институтында түбегейлі өзгерістер қажет ― депутат
- Қазақстанда 2024 жылы қандай жаңа зауыттар мен фабрикалар іске қосылды
- Қазақстанда көтерме және бөлшек сауда көлемі өсті
- Қазақстанның қай қаласында ең арзан пәтерлер бар
Сауалнама
- Иә. Олар өте жақсы жасайды;(295)
- Мен сапаға ризамын,бірақ тұрақты кептелістер кедергі келтіреді;(44)
- Жоқ. Олардың не жаман екенін бірден көруге болады-олар екі жылдан кейін ауысады;(270)
- Қанша жасасаңыз да, мағынасы болмайды. Тек желге ақша.(33)
Исследование разных культур и визиты коллег: как прошел сезон раскопок у карагандинских археологов
Снимок с экспедиции Сарыаркинского археологического институтаЖизнь Сарыаркинском археологическом институте при Карагандинском университете имени Е. А. Букетова насыщенная: археологи в этом сезоне поработали с антропологами, генетиками, реставраторами, трасологами, а в декабре ожидают визита палеозолога. Пока же ученые занимаются систематизацией сведений, собранных в ходе сезона раскопок-2022. Исследовали, рассказывают, погребения разных культур, а без находок не обошлось.
- В этом году у нас побывал реставратор Крым Алтынбеков: нам нужно было корректно извлечь содержимое массивного котла, найденного летом, чтобы не повредить его внутренности. Часть летних находок сейчас находится у него на реставрации. Мы уже сделали спектральный анализ котла – это чистая медь. В целом нам предстоят всевозможные анализы и исследования найденных предметов, вплоть до анализов земли из котла. Отправим некоторые фрагменты и на радиоуглеродный анализ – и после этого узнаем точный возраст находок, - рассказывает ведущий научный сотрудник Сарыаркинского института Игорь Кукушкин. – Не так давно у нас побывал Константин Солодовников, антрополог из Тюмени: он тоже взял кое-что для последующих исследований а, находясь в Караганде, изучил порядка 300 образцов костей. Побывали здесь и генетики из Германии: гостей интересовали палеогенетические исследования. Сотрудницы, которые приезжали к нам, изучают передвижения людей древности, а у нас изучали зубы найденных людей и около 50 образцов, взяли для исследований. Мастер-класс проводил трасолог из Самары Александр Гаращук: он работал с фрагментом кремния и создавал из него наконечник стрелы.
Археологические находки на территории Карагандинской области привлекают зарубежное ученое сообщество, чему в Сарыаркинском институте очень рады: работа с коллегами поможет расширить сведения о материале, который наши ученые находят в процессе экспедиций, финансируемых управлением культуры, архивов и документации области. В декабре, кстати, здесь ждут палеозоолога Павла Косинцева – он изучит останки найденных лошадей с точки зрения одомашнивания этих животных и их последующей селекции в ходе истории.
- В этом году наша экспедиция проводила исследования на двух объектах. Первым стал Талдинский археологический парк, который активно обустраивается, оформляется и готовится к дальнейшему приему гостей. Мы работали на нескольких объектах, наиболее интересные относятся к Алакульской культуре, - рассказывает Игорь Кукушкин. – Прежде всего, это один из крупных курганов эпохи бронзы, интересный не только в плане находок, но и обустройства его самого. Нас удивило, что в курганном пространстве, окруженном оградой, было более 20 детских захоронений, где усопшие были возрастом до года или чуть более года. Маленькие ящички, в которых их хоронили, были перекрыты каменными плитами. Такое у нас встречалось один раз в кургане могильника Нураталды 1 – там их было даже около 30, но и сам тот курган был очень большой. В этот раз диаметр кургана насчитывал 12 метров. Захороненные в нем могли являться родоначальниками крупного рода или общины.
Под детскими захоронениями находились захоронения лошадей, уточняет Игорь Кукушкин – возможно, это было погребение воина-колесничего или человека, связанного с такими людьми. Нашли ученые и останки двух лошадей – но они были повреждены. Курган когда-то был частично ограблен, хотя детские захоронения тронуты меньше всего.
- В кургане – большая грунтовая яма, по ее периметру были установлены камни, очерчивающие погребальную камеру. В древности такая камера перекрывалась плахами –расслаивали дерево, - поясняет Игорь Алексеевич. – В одном из углов, северо-западном, мы зафиксировали признаки огненного ритуала – часть перекрытия горела, и это отразилось на найденной нами небольшой булаве: она немного закопченная. Такая булава в то время служила скорее символом власти, будучи чем-то вроде скипетра и надевалась на деревянную рукоять, но изготовлена она из камня – возможно, песчаника, который легко поддается обработке. Кроме того, мы обнаружили, что в этом же кургане похоронили трех взрослых человек, причем одно захоронение было парным, с мужчиной и женщиной, что встречается очень редко.
Поскольку курган, благодаря детским захоронениям, был тронут грабителями лишь частично, в нем карагандинские ученые отыскали богатую коллекцию бронзовых изделий: это ножи разного вида, тесла, служившие и в качестве топора, тесла-кельты с раскованной втулкой. Нашли и фрагмент формы для литья – из камня, но вероятно, еще в древности она была поломана. Так или иначе, это прямое доказательство развитой металлургической деятельности в ту эпоху. Бронзу плавили в печах, но признаков наличия печей на исследуемых локациях археологи не нашли – нужно искать поселения того времени.
- Мы также отыскали наконечники стрел – они достаточно тяжелые, но разной формы и образа. Служили для разных целей – возможно, для охоты на разных животных. У них достаточно высокая техника обработки, - добавляет Игорь Кукушкин.
Исследовали карагандинцы и находки эпохи поздней бронзы, и мавзолеи Бегазы-дандыбаевской культуры – сооружения четырехугольной формы, ступенчатые, с камерой из массивных камней. Это, говорит Игорь Алексеевич, мавзолеи, что называется, повышенного статуса, и они тоже расположены на территории Талдинского парка.
- А второй нашей локацией стало место Алшын примерно в 40-50 километрах западнее парка, тоже в Шетском районе. Наша команда исследовала Алшын впервые, но в целом ранее эта локация ранее подвергалась исследованиям наших коллег еще в 50-х годах прошлого века, там был открыт мавзолей Бугулы 3 – самый крупный в центральном Казахстане, - делится Игорь Кукушкин. – Мы исследовали памятники Нуринско-Федоровской культуры – крупный курган, несколько рядовых погребений и погребений с повышенным статусом. Чем отличается эта культура – широко была распространена кремация усопших. Кроме крупных курганов в качестве погребальной камеры использовали не каменный ящик, а цисты – они сооружались из плашмя обработанного камня методом строительной кладки. Техника подготовки помещения при этом была высокой – все четко подготавливалось, выравнивалось, укладывалось. В то же время, в плане погребального инвентаря здесь все было рационально и даже аскетично: порой в погребение особо ничего не помещали, даже оружие.
Учитывая распространенность кремации в Нуринско-Федоровской культуре, археологи предполагают, власть у людей того времени была скорее теократическая: во главе стояли не военные вожди, а духовные лидеры. Возможно, вооруженные отряды и существовали, но тесно в социум встроены не были. А может быть, этого не предусматривали верования.
В материале использованы фото автора,
а также снимки с археологической экспедиции
Сарыаркинского археологического института