Оқиғалар лентасы
- Қазақстанда дәрі-дәрмектің құны көрші елдерге қарағанда жоғары
- Тұман және жел: Қазақстандағы үш күнге арналған ауа райы болжамы
- Қазақстанда алғаш рет жүктіліктің оныншы аптасынан бастап Даун синдромына тест енгізілді
- 2025 жылғы қаңтарда демалыс күнін ауыстыру: қазақстандықтар өз нұсқаларын ұсынды
- "Сарыарқа" шабуылшысы Қазақстан чемпионатының 11-ші аптасының үздік ойыншысы атанды
- 2035 жылға қарай Қазақстан өзін отынмен толық қамтамасыз етеді — Энергетика министрлігі
- ІІМ: үш күн ішінде ұрланған 900-ден астам мал иелеріне қайтарылды
- Объектілерді террористік тұрғыдан осал стратегиялық объектілерге жатқызу критерийлері өзгертілді
- Тоқаевқа ҰҰА мен қарудың жаңа үлгілерінің Қазақстан армиясына келіп түскені туралы баяндалды
- Қазақстанда тұрғын үй саясатын реформалау бойынша қандай түзетулер болатыны белгілі болды
- Геннадий Головкин күтпеген жаңалықтарды хабарлады
- Бұл атом электр станциясы емес: МӨЗ құрылысының мерзімі депутаттарды ашуландырды
- Қанша қазақстандық аннуитет сатып алып ерте зейнетке шықты
- 31 Желтоқсанда пойызбен жүретіндер үшін билет бағасының төмендеуі белгілі болды
- Цифрландыру тіркеуді алып тастауы тиіс-Олжас Бектенов
- Уақытты аудару туралы сауалнама eGov mobile қосымшасынан жоғалып кетті
- Андрей Буялский "Сарыарқамен"шолу келісімшартына қол қойды
- Портал оқырмандары ekaraganda.kz 2024 жылдың ең жағымды жаңалықтарын таңдады
- Ресейліктер үшін Қазақстан азаматтығын бөліп-бөліп ресімдеу: ІІМ маңызды мәлімдеме жасады
- 2025 жылы 900 ден астам запастағы офицерлер әскери қызметке шақырылады
- Монополистер қазақстандықтарға жылыту үшін 768 млн теңгеден астам қаражат қайтарады
- Электронды білезіктер жиі қолданыла бастады — ҚР Жоғарғы Соты
- Ұрпақтан-ұрпаққа: корейлердің этномәдени бірлестігінің өкілдері қарағандылықтарға кимчи сыйлады
- Қарағанды облысында "ақбөкен" табиғатты қорғау акциясы басталады
- Қарағандыда Майқұдық саябағында бөлшектелген орталық саябақтан жарқыраған қолшатыр табылды
- Теміртауда домушник ұсталды
- ІІМ Қазақстанда адам саудасы фактілері бойынша статистиканы жариялады
- Қарағанды облысында интернет байланысын жақсарту үшін не істеп жатыр
- Қарағанды облысының ардагерлер кеңесінде жаңа басшы
- Қарағандыда осы қыста Майқұдық саябағында да желілік мұз айдыны болады
- Қарағанды облысында SARYARQA Jastary жастар форумы өтті
- Отын тапшылығы Қазақстанға қауіп төндіре ме, - деді Энергетика министрлігінің басшысы
- Қазақстанның қаржы жастығы қаншалықты сенімді?
- Құтқарушылар саусағында сақина тұрып қалған қызға көмектесті
- Қарағанды облысының аграршылары арзандатылған дизель отынын жеткізуге өтінім бере алады
- Неліктен Үкімет Қазақстанда алимент қорын құруға қарсы
- Қарағандылықтарды АИТВ және ЖИТС туралы көбірек білуге шақырады
- Қарағандыда жануарларды қорғау митингі өтті
- Бірінші орын және рекорд: Теміртау спортшылары пауэрлифтингтен әлем чемпионатын жеңіп алды
- Есірткі бизнесінде ұсталған тәртіп сақшылары өмір бойына бас бостандығынан айырылуы керек-AMANAT
- Шахтинск квартеті Қарағандыда жаңа көрме ұсынады
- Қарағандыда ондаған құс Қоректендіргіштер орнатылды
- Қазақстанда Қорғаныс министрлігінің кейбір бұйрықтары өзгертіледі
- Қазақстанның автожолдарында жаңа индекстер енгізілді
- Қарағанды облысында жыл басынан бері 197 отбасы "қандас" мәртебесіне ие болды
- Қарағанды облысында науқастардың қайтыс болуы-туыстары ұзаққа созылған тергеу туралы мәлімдеді
- Денсаулық сақтау министрлігі Mpox вирусын анықтау үшін отандық реагенттерді сатып алуға 900 мың теңгеден астам қаражат жұмсады
- Президенттік олимпиадада қарағандылықтар қола медальдар мен білім гранттарын алды
- Қарағанды облысы бойынша ҰҚКД пара беру кезінде адвокатты 4 млн теңгеге ұстады
- Қарағандылықтарды кәрізді дұрыс пайдалануға үйретуге тырысуда
- Теміртауда көлікке түскен жаяу жүргіншіге айыппұл салынды
- "Террикон алқабы" it-хабында қараша айындағы конференция қандай мәселелерге арналады
- Көптеген қорлар мен бақылау аз: Қазақстанда қайырымдылықпен не дұрыс емес
- Балалар кітапханасында Қарағанды туралы бейнесюжеттер байқауының қорытындысы шығарылды
- Қарағандыда Ева Натанованың жеке көрмесі жұмыс істейді
- Болашақ жұмысшы мамандықтары: Қарағандыда жастар слеті өтті "Enbek.Bolashaq.Damu»
- Қарағандыда халықаралық мысықтар көрмесі өтті. Фоторепортаж
- Түнгі сапарлардың күшін жою: дәрігерлер денсаулық сақтау министрлігіне бейне хабарлама жазды
- Жанып кеткен тамақтың салдарынан Теміртау тұрғынының пәтерінде өрт шықты
- Қарағанды облысында ауыл шаруашылығының үздік қызметкерлері марапатталды
- Серік Сәпиев Қарағанды облысының спорт басқармасын басқарады
- Бұлтты технологиялар бизнес пен стартаптардың өмірін қалай жеңілдетеді: Vk Cloud тәжірибесі
- ҚАЖД бастығы Қарағанды облысы мен Ұлытау тұрғындарымен онлайн кездесті
- Бүгін қандай мереке: 25 қараша
- Қазақстандағы өнімдердің бағасы "көтерілді"
- Қазақстанның судьялар корпусында қанша әйел жұмыс істейді
- Қазақстанда балықтың кейбір түрлерін әкетуге тыйым салынады
- Қазақстан ең қолжетімді мобильді интернеті бар топ-10 елдің қатарына енді
- Қазақстанның шағын және орта компанияларының 49% - женщины әйелдер басқарады
- Қазақстанда жаңа Су кодексінде шағын су объектілері мен мұздықтарды қорғау бойынша шаралар әзірленді
- Сандық көшпенділерге визаны қалай алуға болады
- Қазақстанда балық өсірушілер үшін субсидиялардың жаңа түрін енгізу ұсынылды
- Шетелде жұмысқа орналасу: Қазақстанда жеке жұмыспен қамту агенттіктерінің қызметі реттеледі
- Қазақстанда дәрі-дәрмек өндірісі күрт өсті
- Қазақстанда Еуропаға жаңа тікелей рейс іске қосылуы мүмкін
- Аэротаксилер Қазақстанда іске қосылғысы келеді
- Қазақстанда шетелдік жұмысшыларға квоталарды төмендетуге ниетті
- Сауалнама көрсеткендей, қазақстандықтардың 85% - ы темекі шегудің зиянын мойындайды
- Қазақстанда минералды тыңайтқыштар өндіретін жаңа кәсіпорындар пайда болады
- Тобет тұқымының генофондын қазақстандық ғалымдар зерттеп жатыр
- Қазақстандықтар автосалондарда машинаның қандай маркасын жиі сатып алады
- Қазақстандық авиадиспетчерлер жасанды интеллектті пайдалана отырып оқытылатын болады
- Қазақстанда малға 50 миллион тоннадан астам жем дайындалды
- Қазақстандықтар бір айда 164 мыңға жуық автокөлікті есепке қойды
- Қазақстан өңірлерінде құрма қанша тұрады
- Қазақстанның су көлігі 2024 жылы жолаушылар санын екі есеге арттырды
- Қазақстандағы алаяқтықтың жаңа түрі: БАӘ, Қытай және Грузиядан машиналар сатып алу
- Қазақстандықтар инвестициялық монеталарды сауда алаңдары арқылы сатып ала алады
- Қазақстанда музыканттарға авторлық аударымдарды цифрландыру ұсынылады
- Қазақстандағы қоймалардың тапшылығы: электрондық сауданың өрлеуі неде
- Мәселелер көбейіп келеді: машиналар қашан көтеріле бастайды?
- Қазақстанда төлем карталарының саны 80 млн бірлікке жетті
- Қазақстанда үш жасқа дейінгі машиналарды әкелу тәртібі өзгерді
- Жаңа жылға қалай қауіпсіз арықтауға болады
- Әлемдегі тұщы су қорының азаюы деп түсіндірді ғалымдар
- Қазақстан Орталық және Оңтүстік Азиядағы ең тұрақты ел мәртебесін растады
- Қазақстан туризм саласында беделді халықаралық сыйлыққа ие болды
- Арал теңізі Қазақстанда шынымен де суға тола ма?
- Қазақстандықтар тұтынушылық кредиттерді көбірек ала бастады
- Қазақстанда жаңа егіннің астығын тікелей сатып алу үшін қанша ақша қажет
- Қазақстандықтар "Болашақ" бағдарламасы бойынша бакалавр дәрежесін ала алады
- 2024 жыл жер тарихындағы ең ыстық жыл болуы мүмкін
- Қазақстанда Жеңіл өнеркәсіп қалай дамиды?
- Қазақстанда 26 млрд теңгеге салық кімге қосымша есептелді
- Әділет министрлігінің Заң шығару институтында түбегейлі өзгерістер қажет ― депутат
- Қазақстанда 2024 жылы қандай жаңа зауыттар мен фабрикалар іске қосылды
- Қазақстанда көтерме және бөлшек сауда көлемі өсті
- Қазақстанның қай қаласында ең арзан пәтерлер бар
Сауалнама
- Иә. Олар өте жақсы жасайды;(295)
- Мен сапаға ризамын,бірақ тұрақты кептелістер кедергі келтіреді;(44)
- Жоқ. Олардың не жаман екенін бірден көруге болады-олар екі жылдан кейін ауысады;(269)
- Қанша жасасаңыз да, мағынасы болмайды. Тек желге ақша.(33)
История Караганды.(10) Второе открытие Караганды
Только спустя полтора месяца с момента выезда из Томска геологи добрались наконец до Карагандинских копей.
Взору Гапеева предстала унылая картина шахтерского поселка с черной от угольной пыли землей, саманными кривыми бараками, темными строениями надшахтных зданий. На весь поселок всего один кирпичный дом, в котором еще недавно жили бывшие хозяева копей - англичане. Неожиданным было то, что одна из шахт - «Герберт» -под управлением штейгера Осипова продолжала работать. На ней работали 125 рабочих, преимущественно казахов. Добытый уголь посредством грохота и сит делили на 4 сорта. Самые крупные куски (62-63% от общей массы) отправлялись на Спасский завод и в Акмолинск для отопления учреждений, крупный орешек (12-15%) шел на отопление помещений, мелкий орешек (12-17%) шел под котлы, а мусор (8-10%) шел в отвал.
Из бесед с Осиповым Александр Гапеев узнал, что в 1911 году англичане на площади шахтного поля производили алмазное бурение и обнаружили 12 пластов. Но никаких документов по геологии месторождения не сохранилось: часть их сгорела, а часть англичане прихватили с собой. Пришлось геологу Гапееву начинать всю работу с начала - со сбора полевых материалов. Это была обычная будничная работа геологов. Гапеев спускался в шахту, обследовал шурфы, дудки и сбойки, копался в колодцах и на выходах пластов, скрупулезно замерял, записывал, зарисовывал характерные разрезы пластов и вмещающих пород, а вечерами анализировал увиденное. Он пользовался любой возможностью, чтобы получить дополнительные данные по геологии месторождения. Не обошлось и без курьезов.
В один из вечеров местные жители копи были немало озадачены, обнаружив, как огромный детина спустился в строящийся колодец и долго не появлялся оттуда.
- Хм! Чегой-то ему в колодцу понадобилось? Воды там нет.
- Никак задумал скотину воровать.
- Чего ждать? Все ясно. А ну давай вязать его!
И дюжина мужиков с хмурыми бородатыми физиономиями, вооруженные копьями, обступили колодец.
Об этом эпизоде впоследствии вспоминал Александр Александрович: «С трудом удалось доказать, что я не спрятался в колодец, чтобы ночью вылезти оттуда и украсть лошадей, а спустился осматривать угольный пласт».
Хрестоматийным стал и тот комический случай, когда Гапеев решил провести глазомерную съемку выходов известняков, подстилающих угленосную толщу, и выехал в поле с нанятым возницей Жунусом, и как Жунус, неправильно поняв «индженера», уехал от него на телеге.
Гапееву пришлось пешком возвращаться в Караганду.
- Опять все без толку. Проследить до конца известняки не удалось, - рассказывал Гапеев своим коллегам историю с Жунусом.
На следующий день, едва светлой полосой обозначился рассвет, отделяя серое небо от черной земли, Гапеев был уже на ногах, чтобы вновь повторить вчерашние поиски. А спустя час он уже привычно мерил своими огромными «геологическими» ногами карагандинскую степь.
По-прежнему впереди маячила телега провинившегося Жунуса. Но только в этот раз он вел себя как нельзя корректно, выполняя все указания «индженера», и дело спорилось быстро. Они двигались по долинам и склонам холмов, поросших пожухлой травой и редкими кустами колючего караганника.
Гапеев следил за выходами пород, периодически нанося их на карту. Вдали показались ветхие, заброшенные строения Саранской копи.
Мощная толща подстилающих угленосную толщу известняков прослеживалась на всем протяжении, и ее направление совпадало с направлением залегания угольных пластов. Это убедительно доказывало внутреннюю связь и неразрывность пластов Карагандинской и Саранской копей.
Тайное стало явным. Гапеев перестал сомневаться. Значит, на этой огромной площади глубоко под землей скрыты угольные пласты, запасы которых исчисляются миллиардами тонн. Эта установленная закономерность выдвигала небольшое Карагандинское месторождение в самое крупное и перспективное в «киргизской» степи, действительные контуры которого необходимо было еще установить.
Что Гапеев испытывал в эти минуты? Странная смесь радости и волнения охватили его. «Нужно еще и еще раз перепроверить структуру пластов обеих копей, их боковые породы, элементы залегания», - думал Александр Гапеев.
Жунус в телеге ждал Гапеева.
- Ну, вольный сын степей, не зря мы с тобой поработали. Мы установили, что от Карагандинской копи до Саранской глубоко под землей лежат угольные пласты.
- И здесь уголь есть? - непонимающе спросил Жунус, указывая на землю под ногами.
- Да, и здесь, и тут, и там, - жестикулируя, ответил Гапеев. -Только там уголь лежит на глубине несколько сот метров.
- Ой бой! Как ты можешь видеть под землю? Не понимаем.
- Чтобы уметь читать землю, видеть ее недра на глубине, нужно, Жунус, учиться. Вот пусть сын твой учится на геолога. В Сары-Арке еще много скрыто в недрах подземных кладовых полезных ископаемых: и уголь, и медь, и свинец, и многое другое. Ему работы хватит на всю долгую жизнь.
В моей домашней библиотеке есть папка с надписью «Гапеев А.А.». В этой папке собраны статьи А.А. Гапеева, статьи о нем, письма его супруги Анны Наумовны, А. Гапеевой, фотографии, нигде и никогда не опубликованные, написанные рукой Александра Гапеева, три стихотворения и, как самая ценная реликвия, - брошюра А.А. Гапеева «Карагандинское каменноугольное месторождение», изданная в 1922 году в Петербурге. Эта пожелтевшая брошюра из личной библиотеки профессора - подарок вдовы Гапеевой. С этой брошюры на 16 страницах и трех рисунков и началась известность и слава урочища Караганды-Басы как крупнейшего в «киргизских» степях каменноугольного месторождения с «вероятными» запасами угля в 300 миллиардов пудов, или 4,8 млрд. тонн. Автор научного труда пишет: «Спокойное залегание углей во всей описанной площади, отсутствие на ней выходов массивно-кристаллических пород, наконец, возможность проследить подстилающий угленосную толщу известняк с северо-востока, севера и запада - все это дает основание предполагать, что исчисленный минимум вероятных запасов имеет реальное значение».«Генерал свободомыслящих»
Кто же был Александр Александрович Гапеев? Родился в 1889 году в небольшом городке Кромы Орловской губернии. В 1900 году поступил в Петербургский горный институт, старейшее высшее учебное заведение страны с демократическими традициями.
Студент Гапеев активно включился в общественную и политическую работу. Острый, критический ум, смелость в поступках, живой характер - все это способствовало популярности Александра Гапеева среди студентов. Он был бессменным председателем студенческих сходок, представителем студенчества в ученом совете института.
В 1906 в Петрограде вышла пухлая книга объемом в 700 страниц «Из истории студенческих волнений». Одной из центральных фигур, представлявших левое прогрессивное студенчество в известном «Коноваловском конфликте», был Александр, исключенный из института. Самое активное участие принял студент Гапеев в революции 1905 года. В 1906 году в столице Швеции Стокгольме состоялся IV съезд РСДРП. В числе делегатов были В.И. Ленин, М.И. Калинин, И.В. Сталин, К.Е. Ворошилов, М.В. Фрунзе, Н.К. Крупская и другие деятели революционного движения. Единственным представителем от социал-демократической организации студентов Петербурга был Александр Гапеев. В стенографическом отчете съезда он фигурирует под партийной кличкой Молоденков.
В 1906 году вышел первый номер еженедельника «Молодая Россия». Наряду со статьями Ленина, Горького, стихами поэта Скитальца в еженедельнике была опубликована и статья А. Гапеева «Победители и побежденные».
В 1908 году лидер студентов горного института судится с ярым монархистом Государственной думы Пуришкевичем. Стенографический отчет этого суда был опубликован в книге «Идейные кассиры». Читая эту книгу, я восхищался смелостью и твердой позицией молодого студента Гапеева в острой дискуссии с мастодонтом партии власти, опытнейшим политиком Пуришкевичем. В те годы газета «Голос Москвы» назвал Гапеева «генералом свободомыслящих».
В 1910 году Александр Гапеев окончил с отличием горный институт. Далее последовали геологические экспедиции в Донбасс, Сибирь, Прииртышье.
Многие тысячи километров исходил и изъездил по земле-матушке геолог Александр Гапеев. Богатырского, двухметрового роста, в огромных сапогах 46 размера, он вышагивал за день десятки километров, изучая выходы, «подстилающую толщу» угольных пластов. Трудно было за ним угнаться его помощникам. Он любил вспоминать крылатую фразу его учителя Л.И. Лутугина: «Открытия геолога у него на подошвах». А свои крепкие ноги он называл «геологическими». Будто сама природа создала его для геологических исследований.
Он исходил и изъездил все Прииртышские месторождения. В урочище Борлы на левом берегу Чидерты Гапеева привлекла добыча угля открытым способом, как тогда говорили, «вразнос». Побывал он и на руднике Перфильева, ныне Майкаинский угольный бассейн. В научном труде «О некоторых каменноугольных месторождениях вдоль линии Южно-Сибирской железной дороги», изданном в 1922-м в Петрограде, он снова отметил большую перспективность Экибастузского и Прииртышских месторождений.
Об Александре Гапееве мы еще расскажем в последующих выпусках, а сейчас вернемся к Карагандинским угольным копям.
(продолжение следует)