Қазақстанда кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстар саны азайды

Жыл басынан бері балалардың құқықтарын қорғау жүйесі 2,7 млн баланы, ата-аналар мен педагогтарды оқыту, кеңес беру және психологиялық қолдауды қамтитын алдын алу бағдарламаларымен қамтыды.

11 айдың қорытындысы бойынша кәмелетке толмағандарға қатысты қылмыстардың төмендеуі тіркелді. Қылмыстық құқық бұзушылықтар саны 2,3 пайызға, ал балалардың жыныстық қол сұғылмаушылығына қарсы қылмыстар саны 17,9 пайызға азайды.

Профилактикалық жұмыс балаларды, отбасыларды және педагогикалық қоғамдастықты қамти отырып құрылған және көмектің қолжетімділігі қағидатына негізделген. Оқу жылының басынан бастап барлық балабақшаларда, мектептер мен колледждерде 1,4 млн-нан астам "жеке қауіпсіздік"сабағы өткізілді. Психологиялық қолдау орталықтары 35 мыңнан астам азаматқа көмек көрсетті, ал "111" байланыс орталығы арқылы 120 мыңға жуық бала қолдау мен сүйемелдеу алды.

Білім беру ұйымдарында ата-аналарды педагогикалық қолдау орталықтары жұмыс істейді. Олардың аясында 33 мыңнан астам сабақ өткізілді, 1,1 млн-нан астам ата-ана кеңес алды, бұл ата-ана жауапкершілігін арттыруға және отбасы институтын нығайтуға бағытталған.

Мектептегі қорлаудың алдын алуға ерекше назар аударылады. Жаңа оқу жылынан бастап еліміздің барлық мектептері мен колледждерінде Bolling-ке қарсы досболлике бағдарламасы масштабталды.

"Алдын алу тәуекелдерді анықтауға және балаларға ерте кезеңде көмек көрсетуге мүмкіндік береді. Зорлық-зомбылыққа нөлдік төзімділікті қалыптастыру және уақтылы ден қою балалардың құқықтарын қорғау жүйесінің негізгі міндеттері болып қала береді", - деп атап өтті Қазақстан Республикасы Білім министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау Комитетінің төрағасы Насымжан Оспанова.

Қорқыту мен зорлық-зомбылықты ерте анықтау алгоритмін енгізу жедел ведомствоаралық ден қоюды қамтамасыз етті және 3 мыңнан астам кәмелетке толмағандарға уақтылы көмек көрсетуге мүмкіндік берді. 2025 жылы зорлық-зомбылықтың, қорқытудың және девиантты мінез-құлықтың алдын алу бойынша оқытудан 17 мыңнан астам педагог өтті, бұл білім беру жүйесінде профилактикалық жұмыстың бірыңғай стандарттарын қалыптастыруға ықпал етті.

2023 жылдан бастап елде буллинг пен кибербуллинг үшін әкімшілік жауапкершілік алғаш рет енгізілді. 2025 жылдың басынан бастап 404 әкімшілік іс тіркелді, олардың 238-і бойынша айыппұлдар тағайындалды, бұл жазаның бұлтартпаушылық қағидатын күшейтті және білім беру процесіне қатысушылардың жауапкершілігін арттырды.

"Заң және тәртіп" жобасы аясында 2025 жылдың қыркүйегінен бастап Алматы облысында, Талғар ауданында 10 мектеп пен үш колледжде құқықтық тәрбие және құқыққа қарсы мінез-құлықтың алдын алу бойынша сабақтар енгізілді.

Жалпы, профилактикалық шаралар, буллингке қарсы бағдарламалар, жауапкершілікті күшейту және "Заң және тәртіп" Жобасын іске асыру Балалардың құқықтарын қорғаудың бірыңғай жүйесінің өзара байланысты элементтері ретінде құрылған. Бұл жұмысты одан әрі дамыту "құқық бұзушылықтың алдын алу туралы" заң жобасында және ведомствоаралық өзара іс-қимылды нығайтуға және балалар үшін тәуекелдерді азайтуға бағытталған "Қазақстан балалары" 2026-2030 жылдарға арналған бірыңғай бағдарламасында көзделген.