Қазақстанның су ресурстарының цифрлық платформасы: жүйе туралы не белгілі

Фото: су және суару министрлігі

3 Қазан, 202519:36

«Казинформ»

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында су ресурстарының бірыңғай цифрлық платформасын құруды тапсырды. Оны іске қосу гидрогеологиялық мониторинг міндеттерін толық шешуге мүмкіндік береді. Жоба бойынша жұмыс қалай жүріп жатқанын Kazinform агенттігінің тілшісі білді.

Ұлттық су ресурстары ақпараттық жүйесі (НИСВР) — бұл елдің су ресурстарын есепке алуға, бақылауға, талдауға және басқаруға арналған Бірыңғай цифрлық платформа. Жүйе су пайдалану және су тұтыну туралы деректерді жинау және өңдеу процестерін автоматтандыруды, мемлекеттік және салалық ақпараттық жүйелермен интеграциялауды, сондай — ақ су пайдаланушылардың цифрлық бейіндерін құруды қамтамасыз етеді, - деп хабарлады ҚР Су ресурстары және ирригация министрлігі.

Бүгінгі таңда су пайдалану мен су балансының негізгі аспектілерін қамтитын жүйенің 10 Модулінің 8-і әзірленді. Су пайдаланушыларға — суды пайдалануға рұқсат алғандарға және мемлекет алдында есеп беруге міндетті адамдарға ыңғайлылыққа ерекше назар аударылады.

Сондай-ақ болашақта ауыл шаруашылығында, өнеркәсіпте, энергетикада және басқа да салаларда жоспарлау үшін "зияткерлік ресурсқа" айналатын үлкен деректер базасы қалыптасуда.

Бұл ретте ведомство жүйені енгізу жекелеген өңірлермен немесе бассейндермен шектелмейтінін нақтылады. НИСВР бастапқыда бүкіл ел үшін бірыңғай платформа ретінде құрылуда және оның модульдерін сынақтан өткізу бірден Қазақстан ауқымында жүргізіледі. Бұл тәсіл жүйені суды пайдаланудың әртүрлі сценарийлеріне бейімдеуге және бір мезгілде бірыңғай цифрлық стандарттарды қалыптастыруға мүмкіндік береді, онда барлық өңірлер ашықтықты және цифрлық форматқа ыңғайлы көшуді қамтамасыз ете отырып, бір модель бойынша жұмыс істейді.

Бүгінде платформа еліміздің алты бассейнін қамтиды: Шу-Талас, Тобыл-Торғай, Ертіс, Балқаш-Алакөл, Есіл және Жайық-Каспий. Жыл соңына дейін жүйеге қалған екі бассейн бойынша деректер қосылады, бұл платформаның бүкіл Қазақстан аумағында толыққанды жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

Платформа қалай жұмыс істейді

НИСВР Қазақстанның су ресурстары туралы барлық негізгі деректерді біріктіретін кешенді ақпараттық-талдамалық платформаға айналады. Жүйеге интеграцияланатын болады:

- су объектілері, гидротехникалық құрылыстар және магистральдық арналар туралы мәліметтер;

- су пайдаланушылардың барлық санаттары бойынша су алу мен ағызуды есепке алу және мониторингілеу деректері;

- бақылау бекеттері мен метеостанциялардың деректерін қоса алғанда, климаттық және гидрологиялық көрсеткіштер;

- Жерді қашықтықтан зондтау туралы ақпарат, спутниктік суреттер және суару модельдері;

- ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, энергетика және коммуналдық сектордағы суды тұтыну туралы салалық деректер.

- Осылайша, жүйе су ресурстарын басқарудың кешенді тәсілін қамтамасыз ете отырып, мемлекеттік органдар, су пайдаланушылар және ғылыми қоғамдастық үшін сенімді ақпараттың бірыңғай көзіне айналады, — деп атап өтті Министрліктер.

Жасанды интеллектті қолдану

Су тұтынуды болжау және ресурстарды тиімді басқару үшін ерте болжау жүйесі (ӨБК) енгізілетін болады.

Бұл климаттық, гидрологиялық және агротехникалық факторларды ескере отырып, салалар мен өңірлер бойынша су тұтыну көлемін алдын ала бағалауға мүмкіндік береді.

Бұдан басқа, ҒЗЖЖ-мен интеграцияланған салалық АИ-ассистентті (чат-бот) енгізу жоспарлануда. Сандық көмекші пайдаланушыларға интерактивті түрде аналитикаға, ұсыныстарға және анықтамалық ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Бұл болжау дәлдігін, ресурстарды бөлудің ұтымдылығын және процестердің ашықтығын арттырады.

Іске қосу мерзімі

ҒЗЖЖ құру және өнеркәсіптік пайдалануға беру жөніндегі жұмыстарды аяқтау 2026 жылдың соңына жоспарланған.

Тақырып бойынша сілтемелер3 ҚазанҚазақстанда банкроттықты ресімдеу үшін кімге ақы төлеудің қажеті жоқ