Тоқаев жасанды интеллект туралы заңды қазан айына дейін әзірлеуді тапсырды

Оның айтуынша, бүкіл әлемде жасанды интеллектті пайдалану үшін құқықтық негіздердің белсенді қалыптасуы жүріп жатыр.

"Еуропалық Одақ, АҚШ, Қытай, Канада бар тәуекелдер мен әлеуетті мүмкіндіктерді ескере отырып, өздерінің реттеу үлгілерін құруда. Қазақстан да өзінің нормативтік базасын қалыптастыруы керек. Осыған байланысты халықаралық озық тәжірибеге сүйенген жөн. Ұлттық басымдықтар басты назарда болуы керек. Тұтастай алғанда, жасанды интеллект туралы тиісті заңның қабылдануы үкіметке ерекше назар аударуы керек шұғыл міндет болып табылады. Құжатта инновация, жауапкершілік және қауіпсіздік мәселелеріне тең көңіл бөлу маңызды. Сондай-ақ азаматтардың құқықтары мен кәсіпкерлердің мүдделерін қорғаудың маңыздылығын ескеру қажет. Заң жасанды интеллекттің дамуына кедергі болмауы керек. Барлық ережелер анық және түсінікті болуы керек. Инвестицияларды тарту және технологияларды енгізу үшін барынша қолайлы заң әзірлеу қажет. Қазан айында біз осы мәселе бойынша нақты нәтижелерге қол жеткізуіміз керек", - деді Мемлекет басшысы.

Сөйлеуде цифрлық инфрақұрылымды дамытуға ерекше көңіл бөлінді. Президент Үкімет мүшелеріне ABCDE (AI, Big data, Cloud, Data Centers, Education) моделі негізінде ұлттық цифрлық ландшафт архитектурасын қайта қарау туралы өз тапсырмасын еске салды.

"Жақында біз Орталық Азиядағы ең ірі суперкомпьютерлік кластерді іске қостық. Енді оны іс жүзінде қолдану керек. Тиісті жұмыс енді басталады. Есептеу ресурстарының барлығына бірдей қол жетімді болуы өте маңызды. Суперкомпьютердің мүмкіндіктерін толық пайдалану қажет. Осыған байланысты Үкіметке суперкомпьютердің қуатын бөлудің әділ ережелерін әзірлеуді тапсырамын. Перспективалы стартаптар мен ұлттық маңызы бар жобаларға басымдық берілуі керек. Бір мезгілде мемлекеттік ақпараттық жүйелердің бөлшектенуін жою жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет", – деп атап өтті Қасым-Жомарт Тоқаев.

Президент бүкіл цифрлық экожүйені – мемлекеттік те, квазимемлекеттік те-Бірыңғай егеменді платформаға көшіруді тапсырды.

"Бұл тәсіл түпкілікті интеграцияны, архитектуралық үйлесімділікті қамтамасыз етеді, артық шығындарды болдырмайды және толыққанды деректер массивтерін жасайды. Ағымдағы жылдың шілде айынан бастап QazTech ұлттық цифрлық платформасы өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді, ол қазірдің өзінде цифрлық әзірлеу процестерін орталықтандырады және оларды енгізу мерзімдерін қысқартады. Платформаны масштабтау үшін 2026 жылғы қаңтардан бастап әзірлеуді платформада іске асыру мүмкін болмаған жағдайларды қоспағанда, QazTech-тен тыс жаңа ақпараттық жүйелерді құруға мораторий енгізіледі. Әрбір нақты жағдай бойынша шешімді цифрландыруды енгізу мәселелері жөніндегі комиссия қабылдауы тиіс. Үкімет 2026 жылдың бірінші тоқсанының соңына дейін QazTech платформасының толыққанды ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі барлық рәсімдерді аяқтауы тиіс", - деді Мемлекет басшысы.

Бұдан әрі деректерді басқару тиімділігін арттыру және киберқауіпсіздікті нығайту мәселелері қозғалды.

"Жасанды интеллекттің дамуы түбегейлі жаңа қауіптер мен сын-тегеуріндерге алып келеді, оларға дәстүрлі жауап беру тетіктеріне бейімделуге уақыт жоқ. Біз бәріміз нейрондық желілер арқылы адамның биометриялық көшірмелері жасалғанын, оның дауысы, бейнесі және тіпті мінез-құлқы еліктелгенін көреміз. Бұл азаматтардың дербес деректері мен банктік шоттарына қол жеткізуге, қоғамдық пікірді манипуляциялау үшін жалған бейнероликтер шығаруға мүмкіндік береді", – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Содан кейін ол ақпараттық жүйелердің осалдығы мәселесіне тоқталды.

"Жылдың басынан бері 40-тан астам ірі деректердің бұзылуы болды, ең үлкен оқиға маусым айында болды. Ресми түрде мұндай оқиғалардың едәуір бөлігі жеке секторда орын алады, бірақ мемлекет елдегі цифрлық қауіпсіздіктің жалпы деңгейіне толық жауап беруі керек. Бүгінгі киберқауіпсіздік жағдайы өкілеттіктердің бұлыңғырлығымен және функциялардың бытыраңқылығымен күрделене түседі. Бір жағынан, ақпараттық қауіпсіздік мониторингін цифрлық даму министрлігінің құрылымындағы ақпараттық қауіпсіздік комитеті жүзеге асырады. Екінші жағынан, қауіпсіздік талаптары бойынша техникалық сынақтар мен сертификаттар өткізу ҰҚК ведомстволық бағынысты мемлекеттік техникалық қызметтің қарауында болады. Бірыңғай басқару вертикалының болмауы және функциялардың қайталануы мемлекеттік органдардың киберқауіптерге баяу реакциясына әкеледі. Мұндай жағдайды тез арада түзету қажет", - деді Мемлекет басшысы.

Президент қорғалған коммуникацияларды қамтамасыз етуді маңызды міндет деп атады.

"Қазіргі уақытта азаматтардың дербес деректерін беруді қоса алғанда, іскерлік және қызметтік өзара іс-қимылдың едәуір бөлігі халықаралық мессенджерлер арқылы жүргізіледі. Көбінесе осы платформалар арқылы жеке сәйкестендіру нөмірлері, азаматтардың денсаулығы туралы мәліметтер және басқа да сезімтал мәліметтер сұралады. Бұл тәжірибе жеке деректерді қорғау туралы заңнаманы бұзумен және Ұлттық юрисдикциядан тыс ақпараттың ағып кетуімен байланысты. Сонымен қатар, Қазақстанда қауіпсіздіктің қажетті деңгейін қамтамасыз етуге қабілетті отандық aitu мессенджері әзірленді. Үкімет дербес деректері бар барлық коммуникацияларды қорғалған ұлттық мессенджерге көшіру мәселесін пысықтауы қажет",-деді Қасым-Жомарт Тоқаев.