Қазақстанда өңірлердің қарыздары үшін әкімдердің жауапкершілігі күшейтілді

Өзгерістер 2025 жылғы 15 наурызда қол қойылған жаңа Бюджет кодексінде бекітілген. Реформалардың бастамашысы жоғары аудиторлық Палатаның нұсқамасы бойынша Ұлттық экономика министрлігі болды.

Бұрын жүргізілген мемлекеттік аудит жергілікті қарыздарды басқарудағы бірқатар жүйелік проблемаларды анықтады.

Атап айтқанда, "Жұмыспен қамтудың жол картасы" бойынша Борышқа қызмет көрсетуге арналған шығыстар орталықтан берілетін трансферттерді есептеу кезінде негізсіз ескерілді, бұл өңірлердің борыштық жүктемесін іс жүзінде республикалық бюджетке ауыстырды. Сондай-ақ жекелеген жағдайларда қарыз алу лимиттері (кірістердің 10% - дан аспайтын) көзделген жауапкершіліксіз асып кетті.

Нәтижесінде Бюджет кодексіне мынадай негізгі өзгерістер енгізілді:

- Жергілікті атқарушы органдардың борыштарына қызмет көрсетуге және өтеуге арналған шығыстар өңірлердің жалпы шығыстары есебінен алынып тасталды, сол арқылы оларға төлемдер бойынша басым міндет бекітілді.

- Қарыз алу лимиттері енді ҚР Президентінің жарлықтарымен бекітілген нысаналы бағдарлар ескеріле отырып есептеледі.

- Борыш лимиттерін асырғаны үшін тікелей жауапкершілік облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және Астананың әкімдеріне жүктелген.

- Жергілікті бюджеттерге салықтар мен салықтық емес кірістердің жоспардан тыс түсімдері қарыздарды өтеуге және басым әлеуметтік шығыстарды қаржыландыруға бағытталатын болады.

Бұл шаралар жергілікті жерлерде қаржылық тәртіпті арттырады, борыштық жүктемені азайтады және өңірлік бюджеттердің дербестік қағидаттарын нығайтады деп күтілуде.