Қазақстанда қолма-қол ақша алу көлемі артып келеді

Фото: Александр Павский / Kazinform

6 Ақпан, 202515:33

«Казинформ»

ҚР аумағында қазақстандық және шетелдік эмитенттер шығарған төлем карточкаларын пайдалана отырып қолма-қол ақша беру көлемі 2024 жылдың қаңтар-желтоқсанында 25,4 трлн теңгені құрады — 2023 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 10,9% - ға артық, деп хабарлайды kazinform агенттігі ranking.kz.

Бұл ретте бұрын көрсеткіш екі есе төмен қарқынмен өсті: 2023 жылы 5% — ға және 2022 жылы 5,3%-ға өсті.бес жыл ішінде қаражатты қолма-қол ақшаға айналдыру көлемі 59,4% - ға өсті, ал орташа жылдық өсу 10% -. құрады.

Қолма-қол ақшадан кетудің жалпы тенденциясына қарамастан, 2024 жылы карталар бойынша жалпы айналымдағы қолма-қол ақшаның үлесі алғаш рет іс жүзінде өзгерген жоқ. 2021 жылы қолма — қол ақшаны алудың үлес салмағы төлем карталары бойынша жалпы айналымның 22,3% -., 2022 жылы — 17,5% - 1, 2023 жылы-небәрі 13,8% -. құрады, яғни жылдан жылға қолма-қол ақшасыз транзакциялармен қолма-қол ақшаны алудың елеуліесысуы тіркелді. Бірақ 2024 жылы бұл көрсеткіш 13,3% құрады — бұл өткен жылмен салыстырғанда аз ғана.

Айналымдағы "қолма-қол ақшасыз" үлестің іс жүзінде өсуін тоқтатқандығына бірқатар факторлар әсер етуі мүмкін. Мысалы, халықтың банктік аударымдарын бақылаудың күшеюі маңызды рөл атқарды, оның аясында 2024 жылдың басында жалпы карточкалық айналымдағы қолма-қол ақшаның үлес салмағы өсуді көрсетті. Сонымен қатар, қолма-қол ақшаға деген сұраныстың артуына инфляцияның жеделдеуі және тұтыну шығындарының өсуі де әсер етуі мүмкін.

Ағымдағы жылы Қазақстанда цифрландыру үрдісі де баяулауы мүмкін. Үкіметте қосылған құн салығының (ҚҚС) мөлшерлемесін 12% - дан 20% - ға дейін көтеру мәселесі талқылануда, ал шекті 78 млн теңгеден 15 млн теңгеге дейін төмендетуге ниетті. Бұл ресми түрде жұмысын жалғастыратын компанияларды тұтынушыларға тауарларының түпкілікті құнын арттыруға мәжбүр етеді, бұл бизнестің бәсекеге қабілетсіздігіне қауіп төндіреді. Шағын бизнес тіпті "көлеңкеге түсуі" мүмкін. Мұның бәрі, сайып келгенде, айналымдағы көрінетін "ақ" қолма-қол ақшаның азаюына және "конверттердегі ақшаға"оралуға әкелуі мүмкін.

Тақырып бойынша сілтемелер6 АқпанҚР Әділет министрлігі азаматтарға құқықтық кеңес беру үшін АИ құрады

Өңірлік бөліністе 2024 жылғы қаңтар–желтоқсандағы Қазақстандағы төлем карталары бойынша жалпы айналымдағы қолма-қол ақшаны алу үлесі 8,8% - дан 29% - ға дейін өзгерді. Ең төмен көрсеткіштер Алматыда (8,8%), сондай-ақ Алматы (9,4%) және Түркістан (11,5%) облыстарында тіркелді.

Қаражатты қолма-қол ақшаға айналдырудың ең көп үлесі Солтүстік Қазақстан (29%), Шығыс Қазақстан (24,1%) және Ұлытау (24%) облыстарында байқалды.

Қолма — қол ақшаны алу көлемі бойынша мегаполистер-Алматы (8,1 трлн тг), Астана (2,6 трлн тг) және Шымкент (2,1 трлн тг) көш бастады. Мегаполистердегі бір транзакцияның орташа чектері де ең үлкендердің бірі болды: Алматыда 160,8 мың теңге, Астанада 120,9 мың теңге және Шымкентте 108,5 мың теңге, ҚР бойынша орташа есеппен 106,4 мың теңге. Мұның бәрі кірістің жоғары деңгейін, банктік инфрақұрылымның қол жетімділігін және қолма-қол ақшаны аз алу әдетін көрсетуі мүмкін, бұл үлкен бір реттік операцияларды қалайды.

В Казахстане увеличивается объем снятия наличных — Сурет: ranking.kz

Қарағанды және Жамбыл облыстарында да қаражатты қолма-қол ақшаға айналдырудың едәуір көлемі байқалды: 1,4 трлн және 1 трлн теңге, бұл ретте бір операцияның орташа чегі тиісінше 83,6 мың және 82,2 мың теңгені құрады.

Транзакцияның ең кіші орташа чегі Абай облысында тіркелді: 72,4 мың тг. Одан кейін Жетісу және Солтүстік Қазақстан облыстары (тиісінше 74 мың және 77,2 мың теңге), сондай-ақ Ақмола және Павлодар облыстары (өңірлердің әрқайсысында 77,9 мың теңгеден) келеді.