Қазақстанда пара ұсынғаны үшін қылмыстық жауапкершілік енгізіледі

Оның айтуынша, Мемлекет басшысының Жарлығымен бекітілген сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың 2022-2026 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспарын орындау мақсатында заң жобасына ҚК-ға пара уәдесін/ұсынысын криминализациялау бойынша түзетулер енгізілген.

"Бұл мәселе 16 жылдан бері күн тәртібінде тұр. 2008 жылдың мамыр айында Қазақстан ратификациялаған БҰҰ-ның Сыбайлас жемқорлыққа қарсы Конвенциясында (15 және 16-баптар) қылмыстық жазаланатын әрекеттер ретінде уәде беруді, пара ұсынуды, параны бопсалауды тану жөніндегі заңнамалық шараларды қабылдау қажеттілігі туралы көрсетілген. Криминализация бойынша ұсынымдар пара беру уәделері мен ұсыныстары ЭЫДҰ сарапшыларының есептерінде тұрақты негізде қамтылған. Мәселен, ЭЫДҰ-ның Ыстамбұл іс-қимыл жоспарының мониторингінің 5-раундының ұсынымына сәйкес Қазақстанға уәде, пара ұсынғаны үшін тағы да қылмыстық жауаптылық белгілеу ұсынылды. Мұндай ұсыныс есептердің барлық алдыңғы раундтарында да болған", - деді Ұлан Сарқұлов Мәжіліс отырысында.

Сонымен қатар, ол сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат тұжырымдамасына сәйкес Агенттіктің алдына 2026 жылы ЭЫДҰ-ның шетелдік лауазымды тұлғаларға пара беруге қарсы күрес жөніндегі конвенциясына және Еуропа Кеңесінің сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық жауапкершілік туралы конвенциясына қосылу міндеті қойылғанын атап өтті.

Бұл ретте, осы конвенциялар барлық қатысушы елдерді пара беру уәдесін, ұсынысын, талабын криминализациялауға міндеттейді.

"Пара беру уәдесін/ұсынысын криминализациялау бойынша түзетулерді пысықтау барысында алыс және жақын шет елдердің халықаралық тәжірибесі мұқият зерделенді. Мысалы, ЭЫДҰ-ның барлық 38 елінде пара беру/ұсыну үшін қылмыстық жауапкершілік бар, өйткені оның заңнамада болуы ЭЫДҰ-ға кірудің міндетті шарты болып табылады. Бұл норма посткеңестік кеңістіктегі көптеген мемлекеттердің заңнамасында да көрсетілген. Мұндай қылмыстар бойынша шетелдегі сот-тергеу практикасы минималды, сөзбе - сөз оқшауланған жағдайлар анықталады, бірақ мұндай баптың болуы фактісі тіпті пара туралы әңгімелер қолайсыз болған кезде де тиісті мәдениетті қалыптастырады және қалыптастырады", - деп атап өтті Сарқұлов.

Ол сондай-ақ пара алу туралы келісімді аяқталған қылмыс деп тану айқын профилактикалық әсерге ие болады, бұл мемлекетке зиян келтірмес бұрын парақорлықтың жолын кесуге мүмкіндік береді деп санайды.