Ғалымдар планетадағы күн ұзақтығының өзгеруін байқады

Geophysical Research Letters журналы жазғандай, Жер өз осінің айналасында айналады, бірақ оның қозғалысы әрқашан 24 сағатқа дәл сәйкес келе бермейді. Күннің ұзақтығына көптеген факторлар әсер етеді, соның ішінде айдың гравитациялық әсері және жер қыртысындағы процестер. Мұздың еруі немесе су көлемінің өзгеруі сияқты массаның таралуындағы өзгерістер планетаның айналу жылдамдығына да әсер етуі мүмкін. Алайда, бірнеше мың жылдық уақыт аралығында ғалымдар белгілі факторлармен түсіндіруге қиын болатын күн ұзақтығының шамалы ауытқуларын байқады. Мүмкін болатын түсіндірмелердің бірі-Жердің ядросы мен мантиясының шекарасындағы қозғалыс, бұл осындай өзгерістерге әкеледі.

Зерттеушілер нейрондық желіні қолдана отырып, осы тербелістерді дәлірек талдаудың жаңа әдісін ойлап тапты. Сонымен қатар, тау жыныстарын талдаудан алынған Жердің магнит өрісі туралы деректер және мыңдаған жылдар бойы планетаның айналуындағы өзгерістерді бақылауға мүмкіндік беретін күн тұтылу деректері пайдаланылды.

Нәтижесінде сарапшылар мұз бен су массасының өзгеруінің тәулік ұзақтығына әсері бұрын болжанғаннан әлдеқайда аз деген қорытындыға келді. Оның орнына тербелістер жердің сұйық сыртқы ядросының қозғалысын түсіндіретін модельдерге сәйкес келеді.

Мамандардың пікірінше, мәселе әлі де ашық, өйткені мұндай кішігірім өзгерістерді модельдеу одан әрі жетілдіруді және дәлірек деректерді қажет етеді. Болашақта жер қойнауындағы әртүрлі процестердің күннің ұзақтығына қалай әсер ететінін дәлірек түсіну үшін неғұрлым толық модельдер жасау бойынша жұмысты жалғастыру жоспарлануда.